Advies aan gemeenteraad: maak begroting-in-het-rood

Het advies aan gemeenteraden en colleges is klip en klaar. Maak voor 2024 een sluitende begroting, maar laat vooral zien in de meerjarenraming 2025-2027 wat er financieel onmogelijk is door het tekort van drie miljard euro waarmee gemeenten in 2026 worden geconfronteerd. Dit financieeel tekort van drie miljard is volgens de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden bedreigend voor de aantrekkelijkheid van het raadslidmaatschap.

Het begrotingsadvies aan gemeenteraden en colleges is door de VNG verstuurd aan alle gemeenten en is dus een oproep aan colleges van burgemeesters en wethouders, maar vooral ook aan gemeenteraden om een begroting te maken die laat zien dat gemeenten in het rood gaan. Het advies is opgesteld omdat gemeenten tijdens het VNG Jaarcongres in Groningen oordeelden dat gemeenten geen genoegen moeten nemen met de financieel onzekere situatie.

Raden in Verzet

Namens raadsleden betoogde de actiegroep Raden in Verzet in Groningen dat er een onwenselijke situatie dreigt. Alle plannen die er zijn, worden onmogelijk gemaakt omdat er in 2026 drie miljard tekort is, en als dat niet wordt opgelost dwingt het Rijk raadsleden tot stevige bezuinigingen op voorzieningen in dorpen en wijken.

Bezuinigingen

Het begrotingsadvies van de VNG beantwoordt ook aan de oproep van raadsleden tijdens de Raadsacademie van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden in Amersfoort op 10 juni. Raadsleden uit het hele land deden daar de oproep om als gemeenteraad in beeld te brengen aan het Rijk wat er allemaal niet meer mogelijk is door de onduidelijke toekomstige financiele situatie.

Raadswerk

Het financiële tekort van drie miljard voor gemeenten in 2026, het zogeheten financiële ravijn, is bedreigend voor de aantrekkelijkheid van het raadslidmaatschap, vindt de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. “Wanneer door dit soort financiële zaken en inhoudelijke ontwikkelingen het raadslidmaatschap onaantrekkelijk wordt, is dat zorgelijk. Wij zijn geen raadslid geworden om de hele tijd te moeten vaststellen: we kunnen niets en we mogen niets”.

Vicevoorzitter Abdullah Uysal van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden roept raadsleden in gezamenlijkheid op een signaal af te geven aan de Rijksoverheid. “Het is misschien tijd dat we als gemeenteraden zeggen: tot hier en niet verder. We moeten het Rijk daarom laten weten dat we het niet langer pikken”, zo sprak Uysal tijdens de deelsessie Raden in Verzet in de ALV Raadsacademie van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden op 10 juni in Amersfoort, op de zaterdag voorafgaand aan het VNG Jaarcongres.

Politiek signaal

“Het onnodig in gang zetten van (onomkeerbare) bezuinigingen vinden we om dezelfde reden onwenselijk. Door de gevolgen van de keuzes van het kabinet te laten zien, geven we een helder signaal af aan het demissionaire kabinet en de Tweede Kamer: de gemeentelijke financiën zijn momenteel onvoldoende voor het uitvoeren van het huidige takenpakket”, schrijft VNG-hoofddirecteur Leonard Geluk in de VNG-brief aan colleges en gemeenteraden.

Spelregels

Volgens de VNG is het advies zo opgesteld dat gemeenten door de toezichthouders, dat wil zeggen de provincies, die de begrotingen moeten beoordelen, niet op de vingers getikt kunnen worden. Volgens artikel 189 gemeentewet moet de gemeenteraad er voor zorgen dat de gemeentebegroting structureel en reëel in evenwicht is. “Hiervan kan de gemeenteraad afwijken indien aannemelijk is dat het structureel en reëel evenwicht in de begroting in de eerstvolgende jaren tot stand zal worden gebracht”, aldus de VNG.

Prinsjesdag

De VNG hoopt in september in een gesprek met het kabinet duidelijkheid te krijgen hoe de financieel onzekere situatie op de lange termijn gaat worden opgelost. Door het aftreden van het kabinet-Rutte IV is de kans groot dat er dan nog geen oplossing komt, en de onzekerheid langer zal voortduren over het oplossen van het tekort van drie miljard euro. De VNG hoopt desondanks voor Prinsjesdag een concreet en duidelijk antwoord van het kabinet te krijgen.

Meer informatie

Wil je als raadslid meer weten over de betekenis van het dreigende tekort van drie miljard euro in 2026 voor de uitvoering van gemeentelijke plannen, kijk dan ook op de website van Raden in Verzet.

Wie de brief met het begrotingsadvies van de VNG wil lezen, klik hier.