Adviescommissie integriteit voor het voorkomen van belangenverstrengeling
Integriteit en nevenfuncties van raadsleden kunnen spanning oproepen bij het neutraal uitvoeren van raadswerk. Er zijn daarom regels over de nevenfuncties van raadsleden, en over deelname aan stemming en beraadslaging bij onderwerpen waar het raadslid betrokken is. Raden kunnen aanvullende maatregelen nemen om belangenverstrengeling te voorkomen en in zeven gemeenten in Nederland gebeurt dit door middel van een commissie integriteit.
De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden heeft onderzoek gedaan naar deze adviescommissies in de verschillende gemeenten en daarover het rapport Adviescommissies Integriteit opgesteld. In het rapport worden de verschillende soorten commissies toegelicht en vergeleken.
We zetten vier voorkomende van commissies op een rij als voorbeelden van hoe je als raad het toetsen van integriteit en nevenfuncties kunt uitvoeren:
Combinatie van geloofsbrievencommissie en commissie integriteit
Gemeente Aalten heeft een Commissie Geloofsbrieven en Integriteit. De commissie, die de geloofsbrieven van raadsleden onderzoekt, fungeert daarnaast ook als klankbordgroep voor de burgemeester bij het bevorderen van bestuurlijke integriteit.
In gemeente Brunssum bestaat de Commissie Integriteit uit dezelfde raadsleden als de geloofsbrievencommissie, maar de commissie fungeert wel op basis van een ander protocol. De commissie is betrokken bij ontwikkeling van integriteitsbeleid, maar is ook een constructieve tegenkracht voor de burgemeester bij kwesties van integriteit.
Een commissie bestaande uit het presidium
In gemeente Weststellingwerf adviseert de integriteitscommissie, bestaande uit het presidium (de fractievoorzitters), de burgemeester bij (mogelijke) integriteitsschandalen van raads- of collegeleden. De commissie houdt zich ook bezig met integriteitsonderzoek bij benoeming van collegeleden.
In gemeente Coevorden bestaat de adviescommissie ook uit het presidium van fractievoorzitters, en wordt net als de commissie in Weststellingwerf betrokken bij vermoedens van integriteitsschendingen. De commissie doet onderzoek wanneer ze vermoedt dat er een regel van de gedragscode overtreden wordt.
Een commissie van externe deskundigen
In gemeente Roermond is een werkgroep integriteit, die bestaat uit twee externe leden en de burgemeester. Dezer werkgroep wordt actief bij mogelijke integriteitsschendingen van raadsleden en kan gevraagd of ongevraagd advies geven over integriteitsvraagstukken.
In gemeente Den Haag is een adviescommissie nevenfuncties met externe leden, die toetst of nevenfuncties van raadsleden verenigbaar zijn met het raadslidmaatschap. Dit doen ze zowel gevraagd als ongevraagd en ze publiceren het advies. In dit advies adviseren ze ook soms raadsleden om hun nevenfuncties op te geven. De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden heeft zich eerder tegen deze toetsing van nevenfuncties uitgesproken.
Een gemeentelijk bureau rondom integriteitszaken
De gemeente Amsterdam heeft een Bureau Integriteit dat advies kan uitbrengen aan raadsleden over zaken rondom integriteit. Het bureau bestaat uit medewerkers van de gemeente en werkt primair voor de ambtelijke organisatie, maar raadsleden kunnen er ook terecht. Raadsleden kunnen terecht voor vragen over integriteit of vermoedens van integriteitsschendingen.
Correctie eerder onderzoek
Dit onderzoek is gedaan naar aanleiding van een eerder onderzoek naar adviescommissies en verordeningen over nevenfuncties. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat bijna een kwart van de gemeenten een verordening heeft en negen procent een adviescommissie. Uit dit vervolgonderzoek blijkt dat er toch geen gemeenten zijn die een verordening hebben over nevenfuncties van raadsleden, deze zijn tijdens het vorige onderzoek door de respondenten waarschijnlijk verward met de gedragscode. Ook het aantal adviescommissies is minder dan bleek uit het eerdere onderzoek, waarschijnlijk omdat sommige respondenten de adviescommissie verwarden met de geloofsbrievencommissie.
Meer informatie
Voor het uitgebreide rapport, klik hier