Algemeen belang op een hellend vlak

'Een raadslid is er niet om één deelbelang over te nemen, maar om álle belangen te wegen en dan een beslissing te nemen.' Toch staat het dienen van het algemeen belang als raadslid onder druk, merkt Haitske van der Linde, raadslid in Hilversum. Dat is reden tot zorg. 

Populisme, cliëntelisme, ombudspolitiek, scoren in de media, bij burgers en bij de achterban: voor nuance is weinig ruimte meer. “Veel partijen zien daarin een kans om burgers te bedienen, maar het is een hellend vlak naar een cliëntelistische invulling van onze volksvertegenwoordigende rol.”

Ander beeld

Voor het Hilversumse raadslid ligt een deel van deze problemen in de verwachting van burgers ten aanzien van representatie en de manier waarop raadsleden dat invullen. “Als jij iemand kiest met het idee dat hij of zij alleen maar gaat betogen waar je het mee eens bent, of die linksom gaat als jij belt dat hij linksom moet gaan – ja, dan heb je een heel ander beeld van een raadslid dan ik”.

Onderuit schoffelen

Toch ligt de verantwoordelijk voor goed raadslidmaatschap én het handelen vanuit het algemeen belang vooral bij raadsleden zelf. “Als VVD’er kijk ik naar onderwerpen vanuit een maatschappijvisie die anders is dan die van een GroenLinkser. Dat is gezond en dat moet in een raadsdebat ook naar voren komen”, aldus Van der Linde. “Maar als je vanuit je politieke eigenbelang denkt: hoe kan ik in het gevlij bij de burger komen, of hoe kan ik een collega-raadslid onderuit schoffelen, dan breng je schade toe het instituut gemeenteraad. Ik vind dat je je daar als raadslid medeverantwoordelijk voor moet voelen.”

Dat geldt ook voor burgerinspraak en burgerparticipatie. “Het is niet mijn taak om participatie blind te omarmen. En overigens ook niet om alleen maar in te stemmen met wat de VVD-achterban wil horen. Dat is niet de rol van een raadslid in het democratisch systeem.”

Rol van het raadslid

Voor raadsleden is het van belang zich de volgende vraag te stellen: waar eindigt mijn vrijheid als raadslid om zaken politiek te maken en begint mijn medeverantwoordelijkheid voor de publieke zaak waar we als gemeentebestuur voor werken? Het in ieder geval dezelfde vraag die Van der Linde al geruime tijd bezighoudt, en aanleiding was voor een interview in het VNG Magazine.

Meer informatie

Een deel van het antwoord vindt u in Hard naar het college, zacht naar de samenleving, een essay over hoe de gemeenteraad zijn bestuurlijke rol ten opzichte van het college kan vormgeven.

Meer informatie kunt u vinden op de Raadstegel Volksvertegenwoordigende rol: wat voor raad wil je zijn?