“Als raadsleden van coalitie en oppositie samen controleren, stijgt het gezag van de raad”

Raadsleden van coalitiepartijen en oppositiefracties zouden veel meer moeten samenwerken, met name in de controlerende rol van de raad. Kamerlid Renske Leijten van de SP en haar collega Pieter Omtzigt van coalitiepartij CDA hebben in de toeslagenaffaire het goede voorbeeld gegeven, onder meer op het punt van informatievoorziening.“Als zij dat niet hadden gedaan, zaten we nu nog op alle belangrijke informatie te wachten. Het gezag van de Tweede Kamer heeft erbij gewonnen omdat zij de handen ineen hebben geslagen”. 

Prof. dr. Klaartje Peters, bijzonder hoogleraar lokaal en regionaal bestuur en voorzitter van rekenkamer Venlo, vindt daarom ook dat “het geen goede zaak is dat raadsleden van coalitiepartijen hun werk wekelijks afstemmen met de wethouder, zeker niet op de controlerende aspecten.”
Deze vorm van overleg komt na twintig jaar dualisme in veel gemeenten nog altijd openlijk, incidenteel en verborgen voor. Volgens Peters maakt “een raadslid zichzelf op deze manier monddood” en “vreet deze opstelling van coalitieraadsleden aan het gezag van de raad. Ik begrip waarom de wethouder druk uitoefent maar als je dat toelaat op het controlerende werk van de raad zet je jezelf als raad buitenspel.”
Peters riep overigens ook raadsleden van oppositiepartijen op zich niet te beperken tot “toeteren” maar ook de verbinding te zoeken, zoals Leijten met Omtzigt, met coalitieraadsleden. “Dat kan bijdragen aan het gezag van de raad”. 

Kaderstelling onzin?

Controleren is volgens Peters een vergelijking van een feitelijke situatie met een norm. Voor de norm wordt vaak gesproken over kaders en kaderstelling, maar Han Warmelink heeft volgens Peters zeker een punt als hij zegt dat kaderstelling een onzinwoord is. 
“Het woord kaderstelling is onbruikbaar want over wiens kaders hebben we het en als je niet oplet word je om de oren geslagen met de slechte kaders van het bestuur.” 

Kies voor controle

Raadsleden doen er volgens Peters verstandig aan om bij controle zich niet te houden aan de kaders uit de zogeheten P&C-cyclus. In plaats daarvan kunnen raadsleden beter eigen politieke keuzes maken waarop zij willen controleren.
“Waar hecht jouw partij en jouw fractie aan? Geef vooraf duidelijkheid wat je belangrijk vindt, bijvoorbeeld dat je deze raadsperiode je richt op het verkleinen van de kloof tussen arm en rijk en ga daar dan op controleren!”

Terugkijken

Klaartje Peters was de derde spreker in een serie bijeenkomsten over het gezag van de raad en over macht en tegenmacht. Wie haar presentatie met tien kernpunten terug wil kijken, klik hier.

Serie Gezag van de raad

- De volgende bijeenkomst is vandaag maandag 31 mei met als spreker Niels Karsten van Tilburg Universiteit. Aanmelden voor deze bijeenkomst kan hier. 
- Voor een overzicht van alle lezingen in de serie Gezag van de raad, klik hier. 
- Eerdere sessies in de serie Gezag van de raad, georganiseerd door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, Nederlands Genootschap van Burgemeesters en Vereniging van Griffiers in het kader van het programma  Democratie in Actie: 
   - Han Warmelink – “Er is geen debat in de raad, alles ligt vast”. 
   - John Bijl - Raad heeft gezag in eigen hand.