Artikel Limburgs Raadsledendebat ‘De Raad voor de Toekomst’
Wout Barentsen, adviseur Inzicht & Sturingsadvies van het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) schreef een artikel naar aanleiding van een Limburgs Raadsledendebat op 14 maart jongstleden in Roermond over 'De Raad voor de Toekomst'.
Lokale overheden worden geconfronteerd met bezuinigingen, nieuwe taken, mondige burgers, schaalvergroting en digitalisering. Ontwikkelingen die vragen om een heldere visie op strategie, samenwerking, regie en communicatie. De gemeenteraad speelt daarin een belangrijke en verbindende rol en zal zich de komende jaren moeten versterken. Om die reden vond op 14 maart 2012 in Roermond de eerste bijeenkomst plaats van het Limburgs Raadsledendebat. Tijdens deze bijeenkomst waren raadsleden uit heel Limburg aanwezig evenals enkele lokaal bestuurders en statenleden.
Prof. Hans Kasper van de universiteit van Maastricht, tevens directeur van onderzoeksbureau Etil, opende als eerste spreker de avond. Zijn boodschap was dat door de toegenomen complexiteit van het raadslidmaatschap vooral kennis van zaken evenals professionalisering van het raadswerk voorwaarden zijn om de verbinding met de samenleving te behouden. Een onderzoek gehouden onder Limburgse raadsleden toonde aan dat zestig procent van de ondervraagden onderschreef dat ze door tijdsgebrek het contact met de samenleving verloren zien gaan. Van de vijftig Limburgse politici die halverwege deze raadsperiode al zijn opgestapt, gaf een flink deel aan het politieke werk niet meer te kunnen combineren met werk en/of gezin.
Ook spreker Manon Fokke, fractievoorzitter van de PvdA Maastricht, gaf aan zich te herkennen in de uitkomsten. Haar antwoord was het professionaliseren van het raadswerk. Het raadslidmaatschap als parttime baan, tegen een hogere vergoeding dan nu. Dan wordt de politiek niet alleen een haalbare kaart voor jongeren, het biedt ook de mogelijkheid broodnodige kennis in het raadshuis te halen. En dat is bittere noodzaak nu raadsleden geconfronteerd worden met steeds ingewikkeldere zaken en projecten die forse investeringen vragen. Waarbij de colleges van burgemeester en wethouders veelal een grote kennisvoorsprong hebben. Professionalisering maakt het ook mogelijk het aantal raadsleden te beperken, betoogt Fokke. Zij kreeg bijval maar ook tegenspraak van spreker Hubert Mackus, statenlid en fractievoorzitter CDA in de raad van Nederweert. Hij ziet niets in vermindering van het aantal raadsleden. Hij voelt meer voor 'robuustere' fracties die goed tegenwicht kunnen bieden en veel kennis in huis hebben. In een duodebat gingen beide politieke sprekers met elkaar in debat over de raad als het gezicht van de gemeente in relatie tot de zichtbaarheid van het college van burgemeester en wethouders. Uitkomst was dat de raad haar volksvertegenwoordigende rol goed moet invullen. Dat het dualisme nog onvoldoende in de praktijk naar voren komt, speelt volgens de aanwezigen een zeer belangrijke rol in de zichtbaarheid van de raad.
Als afsluiting van de avond ging Wout Barentsen, adviseur bij het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten, middels een stevig betoog in op het besluitvormingsproces in de gemeenteraad. Hij benoemde de gevaren van besluitenloosheid, pleitte voor een wezenlijke vernieuwing van het besluitvormingsproces en wees daarbij op de collectieve verantwoordelijkheid van een gemeenteraad. Vanuit de discussie over het professionaliseren van het raadswerk benoemde hij verder het belang van \een open dialoog met de samenleving evenals met het college in de beeldvorming van complexe vraagstukken. Om hiervoor de nodige (tijds)ruimte te creëren is het volgens hem noodzakelijk om kritisch te kijken naar de wijze waarop de beleidscyclus is ingericht in relatie tot de communicatie tussen raad, college en ambtelijke organisatie. Als resultaat benoemde Wout Barentsen een sterkere focus op de kaders, betere controle op uitvoering en maatschappelijke effect en het terugwinnen van het vertrouwen van burgers in de overheid. Via een Lagerhuis-debat ging de zaal over diverse stellingen met elkaar in debat. Belangrijkste uitkomst van dit debat was dat de raad als collectief over onvoldoende zelfreflectie beschikt om een open dialoog te voeren met haar omgeving en daardoor niet tot vernieuwing komt.
Arc Nederland deed voorafgaand aan het debat onderzoek naar de stellingen die tijdens de avond aan bod kwamen. De uitkomsten daarvan kunt u hier lezen. Belangrijkste conclusie van de avond was dat 'De Raad voor de toekomst' zich als collectief moet versterken in haar opdrachtgeverschap richting het college door te werken aan gezamenlijke beeldvorming en hiervoor de dialoog aangaat met de samenleving. Hiervoor is het nodig dat de werkdruk bij raadsleden afneemt door het professionaliseren van het raadswerk zoals het sterk vereenvoudigen van de beleidscyclus. Alle aanwezigen waren het na afloop unaniem eens dat het een geslaagde vuurdoop was voor een eerste Limburgs Raadsledendebat.