Burgemeester: participatief geweten van gemeenteraad
UTRECHT/DEN HAAG – Voor het bevorderen van participatie in de gemeente is de burgemeester in de unieke positie om gesprekken in de gemeenteraad en het college over participatie op elkaar af te stemmen. De burgemeester heeft gezag en dat is een goede troef om het noodzakelijke samenspel te organiseren en te voorkomen dat raadsleden, en ook wethouders, zich verliezen in politieke discussies. De burgemeester is namelijk het participatief geweten van de gemeenteraad, en van het college.
Dit advies en deze conclusie geven en trekken de auteurs van het boek “Pionieren in Participatieland”, dat woensdag is aangeboden aan het Genootschap van Burgemeesters (NGB). Burgemeester Boukje Galema van Stadskanaal, bestuurslid van het NGB ontving het eerste exemplaar. Het boek probeert een antwoord te geven op de vraag hoe en op welke wijze burgemeesters, wethouders, ambtelijke organisatie en gemeenteraad ruimte kunnen bieden aan initiatieven van inwoners.
Spiegel voorhouden
Volgens de auteurs is het beste wanneer bestuurders aan de slag gaan met participatief werken en wat helpt is om er naar te kijken als naar het opzetten van een nieuwbouwwijk met een grote rol voor de inwoners. “Het belangrijkste is daarbij: ga er niet zelf mee aan de slag, maar zorg dat je er van kan leren.” Wijsheid blijft geboden. “Beschouw de participatiesamenleving niet als een onafwendbare ontwikkeling van onderop, maar weeg af wat nodig is want daarvoor bent u als bestuurder benoemd en gekozen”, zo luidde het advies van de Utrechtse bijzonder hoogleraar Margo Trappenburg bij de presentatie van het boek. Bescheidenheid is ook geboden. “Wie zijn wij om onze versie van het goede leven aan anderen op te dringen?’, zo luidde de retorische vraag van Koos Jansen, burgemeester van Zeist.
Raad, voorkom buitenspelpositie
Gemeenteraden worstelen met de initiatieven van inwoners, zo constateren de schrijvers van Pionieren in Participatieland. De raad hoeft niet bang te zijn overbodig te worden. “Wij denken dat de gemeenteraad ook in de toekomst zeker van groot belang blijft. Er is nog geen vorm van burgerparticipatie die op zo’n grote schaal kan tippen aan de wettelijke macht en invloed van de gemeenteraad. En geen enkel burgerinitiatief bracht tot nu toe zoveel mensen op de been als de gemeenteraadsverkiezingen.”
Maar de gemeenteraad moet niet denken dat er op de oude voet kan worden voortgegaan. De raad komt buitenspel te staan als hij niet inspeelt op de initiatieven vanuit de samenleving. Daarvoor is nodig dat de gemeenteraad investeert in samen denken en op basis van signalen uit de samenleving verstandig handelt. “Minder debatteren over opvattingen, meer overleggen over vooruitgang en beweging. En openstaan voor gezamenlijk leren.''
Selecteer raadsleden op nieuwe kwaliteiten
Volgens de auteurs van “Pionieren in Participatieland” beschikken niet alle raadsleden over de kwaliteiten die nodig zijn voor wat nodig is om participatie-initiatieven van inwoners te ondersteunen en te faciliteren. Zij roepen daarom de selectiecommissies van de lokale kandidatenlijsten op om “na te denken over het soort democratie wat ze nastreven. Wat is daarin de rol van de gemeenteraad en hoe kun je daarvoor het juisten team selecteren?”, aldus Frederik van Dalfsen, Marijke Synhave en Elsemieke Hoet van Berenschot die in samenwerking met het Nederlands Genootschap van Burgemeesters “Pionieren in Participatieland” hebben geschreven.
Raadswerk is Maatwerk
Om als raad een goede rol te spelen bij het ondersteunen en faciliteren van participatieprojecten is het volgens de auteurs belangrijk dat de raad “meer de rol speelt van ‘bewaker van het democratisch proces’.” Hoe dat het beste kan, daarvoor verwijzen zij naar het Raadslid.Nu-rapport “Raadswerk is Maatwerk”. Hoofdadvies uit “Raadswerk is Maatwerk”is dat de gemeenteraad eerst samen met de inwoners nagaat wat voor lokale democratie de gemeente wil zijn, klik hier voor de uitwerking van de aanbevelingen en stappen uit Raadswerk is Maatwerk.
Bron: Raadslid.Nu, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, 30 maart 2017.
Social media: Raadslid.Nu is ook te volgen op Twitter (@RaadslidNu), Facebook en Linkedin.
Raadslid.Nu is de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en staat voor een sterke en krachtige positie van gemeenteraden ten behoeve van het functioneren van de lokale democratie.
Wist u dat sinds de wijziging van het rechtspositiebesluit voor raads- en commissieleden, de gemeente de contributie van de beroepsvereniging vergoedt, waarvan een raadslid in verband met de uitoefening van zijn functie lid is.
Nog geen lid van de vereniging? Een collectief lidmaatschap kost maar 45 euro per persoon en commissieleden en fractieondersteuners vallen, wanneer zij ook aangemeld zijn, binnen een collectief lidmaatschap. Het individueel lidmaatschap kost 80 euro. Aanmelden kan hier!