Burgemeesters zoeken energie en samenspel in regio

BARENDRECHT - De burgemeester heeft er een nieuwe taak bij. De burgemeester was al van de veiligheid, maar hij dient nu ook te weten hoe het zit en gaat met de uitvoering van de nieuwe taken voor zorg, jeugdzorg en participatie. ‘De collectieve verantwoordelijkheid van het college vergt van de voorzitter dat we precies weten hoe het in elkaar zit met de nieuwe verantwoordelijkheden’, aldus burgemeester Bernt Schneiders, voorzitter van het Genootschap in zijn jaarrede op het najaarscongres van het NGB.

De zorg voor de meest kwetsbaren is in die nieuwe taak een stevig aandachtspunt, ook van de burgemeester. ‘De 83-jarige mevrouw die zich afvraagt of ze nog zorg krijgt. Die is ongerust', zegt burgemeester Ellen Nauta van Hof van Twente. 'Ik deel die zorg. Wij als gemeente willen onze rol pakken, maar het Rijk is niet duidelijk of komt niet met informatie. Zorginstellingen komen ook niet met informatie. Zij zijn bang voor hun positie. Daarom ben ik ongerust."

Heeft Hof van Twente goede voorbeelden nodig om tot goede oplossingen te komen? De gemeente werkt samen in de regio met veertien Twentse gemeenten. Ook andere burgemeesters zoeken de antwoorden in de regio. De burgemeester van Helmond zoekt haar antwoorden in de regionale samenwerking met kennisinstellingen en ondernemers. Ook in Zuidoost-Brabant is er het probleem dat zorginstellingen de informatie die nodig is om de nieuwe zorgtaken uit te voeren niet willen geven. Daar zou Den Haag wat aan kunnen doen. ‘Partnership graag, niet monitoren. Ik zou willen dat ze naast ons staan’, zegt burgemeester Elly Blanksma van Helmond.

De burgemeester moet het doen
De burgemeester zoekt de energie en het samenspel in de regionale samenwerking. ‘Ik ben extra gesprekken gaan voeren met de kerken en de huisartsen om de kwetsbare gevallen te vinden’, vertelt burgemeester Henny van Kooten van Noord-Beveland. Het gaat om het kennen en herkennen van kwetsbare gevallen. Is dat dan geen taak van de ambtenaren? Nee, de burgemeester moet het doen, vindt de burgemeester. Hij moet in de regio praten met collega's in de regionale Kring van burgemeesters, of met alle Zeeuwse burgemeesters, op zoek naar goede voorbeelden. Bovendien zou hij graag in gesprek gaan met burgemeesters van grote steden want hij is benieuwd hoe die de kwetsbare gevallen die zorg nodig hebben weten te vinden. Daar wil hij van leren. 

Het lijkt hem geen goed idee om de gemeenteraad in die regionale gesprekken mee te nemen. De raad zit erg in de controlestand. Het is beter om de gemeenteraad een keer per half jaar bij te praten. En Den Haag? Heeft die nog een rol? Van Den Haag verwacht hij niets.

Haagse rol als het echt nodig is
Andere burgemeesters zouden juist willen dat Den Haag begrijpt wat de knelpunten zijn en dan ook echt steun biedt. Wanneer raadsleden hebben gelekt, heb je als burgemeester die de integriteit wil bewaken en streeft naar een transparant bestuur een probleem als raadsleden zich dan op hun eed beroepen en niets willen loslaten. Wanneer hun landelijke politieke partij de zaak op zijn beloop laat, is het leuk om van collega's en andere gemeenten te horen hoe die zo'n probleem hebben opgelost. Maar het zou handiger zijn als het ministerie dan ingrijpen mogelijk maakt.

Wanneer je als burgemeester wordt geconfronteerd met politiek gedoe, crises, amateurisme en een gemeenteraad die alleen met zichzelf bezig is, zou je wensen dat Den Haag opschaling mogelijk maakt. 

Maar in de meeste gemeenten is er geen politieke onwil noch onmacht. In Waterland zegt burgemeester Luzette Wagenaar zich niet te herkennen in dat beeld dat de kwaliteit ondermaats is en het lokaal bestuur versterking nodig heeft. "De opkomst is hier goed en de tellingen zijn in orde." Verwacht zij dan wat van Den Haag om de nieuwe uitdagingen van de participatiesamenleving uit te voeren? ‘Kom vooral langs zoals de VNG al doet, maar kom dan niet van alles brengen.’ 

Vurige vlammen
Wat burgemeesters echt in vlam zet, is de aanstellingswijze van de burgemeester. Wanneer een van hen het congres van burgemeesters toespreekt dat hij er niets van gelooft dat het vraagstuk van de gekozen of benoemde burgemeester leeft bij de bevolking is een luid applaus zijn deel.

Het is allemaal de schuld van die vermaledijde Kroonbenoeming. Burgers, zelfs de slimme vrienden, denken dat de burgemeester zijn/haar benoeming te danken heeft aan de commissaris. ‘Ik heb gewoon moeten solliciteren. Als je dat zegt, kijken ze je ongelovig aan’. De procedure moet daarom transparanter worden. Waarom niet een sollicitatieprocedure die open en bloot wordt gevoerd, vraagt een jonge burgemeester uit het oosten zich af als de burgemeesters in kleine kring discussiëren over hun aanstellingswijze.

Het opvallende: de burgemeesters gaan niet meer in hun eentje proberen in Den Haag de boel te redden. Nee, de burgemeesters willen een offensief ontketenen met wethouders en raadsleden samen om er voor te zorgen dat er straks na 2017 een onafhankelijke burgemeester blijft die boven de partijen blijft staan met ruimte voor krachtige wethouders en een raad die het hoofdschap houdt. ‘De burgemeester kan gekozen worden, maar als we dan ook nog vastleggen dat hij van buiten de gemeente kan komen, plaatsen we gewoon een advertentie en komen we tegemoet aan alle ellende van de Kroonbenoeming’, concludeert voorzitter Bernt Schneiders.

(Dit artikel is gepubliceerd op maandag 6 oktober op de website van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters: www.burgemeesters.nl)  

Bron: Raadslid.Nu, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, 9 oktober 2014.

Social media: Raadslid.Nu is ook te volgen op twitter (@RaadslidNu), Facebook en Linkedin.

Raadslid.Nu, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, staat voor een sterke en krachtige positie van gemeenteraden ten behoeve van het functioneren van de lokale democratie

Wist u dat een collectief lidmaatschap maar 35 euro per persoon kost en dat ook commissieleden en fractieondersteuners binnen een collectief lidmaatschap vallen, mits aangemeld? Het individueel lidmaatschap kost 75 euro. Nog geen lid van de vereniging? Aanmelden kan hier! 

Sinds de wijziging van het rechtspositiebesluit voor raads- en commissieleden vergoedt de gemeente contributie van de beroepsvereniging waarvan een raadslid in verband met de uitoefening van zijn functie lid is. 

Voor meer informatie over Raadslid.Nu: www.raadslid.nu