
Chat-GPT? Blijf als raadslid nadenken!
Chat-GPT en allerlei vormen van kunstmatige intelligentie bieden tal van mogelijkheden om het werk lichter te maken. “Maar Chat-GPT is geen vervanging voor menselijke beoordeling. Gemeenteraadsleden moeten de uitkomsten altijd kritisch bekijken en hun eigen oordeel vormen’.
Bram Klievink, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit Leiden, hield de raadsleden tijdens de Dag voor de Raad in Eindhoven voor dat kunstmatige of artificiële intelligentie tal van mogelijkheden bieden om zaken slimmer en praktischer uit te voeren. “Je kunt bijvoorbeeld luchtfoto’s gebruiken om te inventariseren of er illegaal dakkapellen zijn geplaatst. Maar je kunt ook kijken hoe groen de tuinen zijn, op het moment dat je beleid gaat maken voor subsidie voor vergroening of regenwaterafvoer.’ Ook dan is het volgens hem belangrijk dat de gebruiker alert is. Wat nou als het model een satellietschotel of een gesimuleerde vorm daarvan aanziet voor een schuurtje?
Gesprek
Voer als gemeenteraad het gesprek over kunstmatige intelligentie en het doel dat de technologie dient. En denk vooral na over wat de raad voor hun gemeente wel en niet wil met technologie. De gedachte dat het toch allemaal uitvoering is, poogde Klievink de kop in te drukken.
Politieke keuzes
Bijna altijd gaat het volgens Klievink bij het gebruik van kunstmatige intelligentie over politieke keuzes. Data geven de overheid macht, houdt hij voor. Dat betekent dat gemeenteraden telkens moeten afwegen of bepaalde toepassingen van technologie proportioneel zijn, te veel ingrijpen in de privacy, of de dienstverlening verbeteren. ‘Het politiek maken van die keuze is nog best lastig.’
Sensoren
Data en technologie spelen in toenemende mate een rol in het handelen van de (lokale) overheid. De hele openbare, maar ook private ruimte is tegenwoordig behangen met sensoren die doorlopend informatie genereren. Op de verzamelde data wordt in toenemende mate kunstmatige intelligentie (AI) losgelaten. Gemeenteraden moeten daar wat van vinden, betoogde Klievink.
Camera’s
De inzet van camera’s is een voorbeeld van hoe data en slimme technologie gemeenten kunnen helpen schaarse mensen en middelen optimaal in te zetten. Dat leidt meteen ook tot dilemma’s, schetste Klievink. ‘Camera’s kunnen mogelijke opstootjes signaleren, waardoor de politie niet meteen ter plekke hoeft te kijken wat er aan de hand is. Met gezichtsherkenning komen we al op een wat gevaarlijker terrein. In de nieuwe Europese wetgeving valt dat in het blokje “doe maar niet”.’
Stadionverbod
Toch valt er iets voor te zeggen, hield de hoogleraar de zaal voor. ‘Eindhoven, Amsterdam of Rotterdam hebben een voetbalstadion waar telkens 40.000 tot 50.000 mensen samenkomen. Stel: er staan duizend mensen op een lijst met een stadionverbod. Om het stadion kun je een cordon politieagenten zetten. Maar je zou ook de camera’s kunnen gebruiken om degenen met een stadionverbod er met gezichtsherkenning uit zijn te halen. Het mág niet, maar in het kader van effectiviteit van de uitvoering is er misschien wat voor te zeggen’, aldus de hoogleraar.
Chat-GPT
Een nieuwe vorm van kunstmatige intelligentie is sinds dit jaar de inzet van Chat-GPT. ‘Dat taalmodel probeert te voorspellen wat het volgende woord is in een zin dat je graag wilt horen, een vorm van kansberekening.’ De gebruiker kan er bijvoorbeeld documenten in stoppen en vragen de hoofdpunten eruit te halen, of er een samenvatting van te maken. ‘ChatGTP kan een waardevolle ondersteuning bieden, maar is geen vervanging voor menselijke beoordeling. Gemeenteraadsleden moeten de uitkomsten altijd kritisch bekijken en hun eigen oordeel vormen’, aldus de hoogleraar.
Rekenen
Kenmerkend voor het model is volgens Klievink dat het áltijd antwoord geeft. Heeft het dat niet paraat, dan verzint het gewoon wat. Soms grijpt het terug op verouderde informatie. ‘Het is altijd goed je dat te blijven realiseren.’ ChatGTP kan ook grillig of ronduit onbetrouwbaar zijn, zoals wetenschappers van Stanford University aantoonden. Zij beoordeelden de rekenprestatie van het model. ChatGTP bleek geen groot rekenmeester, vertelde Klievink. ‘De rekenprestatie van ChatGTP bedroeg in maart op een vraag 80 procent, maar in juni 2 procent. Niemand weet waarom.’
Meer informatie
Het belang van digitalisering kan de raad onderstrepen door een aparte commissie digitale zaken.
Zorg dat je als raad invloed hebt op digitale zaken, zo betoogde vicevoorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, Abdullah Uysal, bij een bijeenkomst van Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD Cities.