Collegevorming dient proces van de raad zijn

Het formatieproces dient een proces van de raad te zijn. Dat vindt 57 procent van de verkenners, informateurs en formateurs die actief waren in het proces van collegevorming na de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart van dit jaar.

Dit blijkt uit het onderzoek Raad en collegevorming, dat is uitgevoerd door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. Er zijn 326 verkenners, informateurs en formateurs benaderd. De uitkomsten van dit onderzoek zijn vandaag gepresenteerd door Jori Veenman tijdens de Dag voor de Raad in Amsterdam en dienen als basis om de gemeenteraad in volgende formaties een meer nadrukkelijke rol te kunnen laten spelen in het proces van collegevorming.

Raad op afstand

De rol van de raad is aan versterking toe. Het benaderen en aanstellen van verkenners, informateurs en formateurs werd namelijk in bijna alle gevallen gedaan door de grootste partij in de raad, of één der formerende partijen. Daarnaast hebben bijna alle verkenners, informateurs en formateurs een tussen- of eindrapportage aan de raad aangeboden, maar leidde dit niet altijd tot een aansluitend debat in de raad. Met name bij tussenrapportages: slechts de helft gaf aan dat er, naar aanleiding van de tussenrapportage, een debat heeft plaatsgevonden in de gemeenteraad. Ook de rol van het duidingsdebat verdient aandacht: bijna de helft van de verkenners, informateurs en formateurs geven aan dat er geen duidingsdebat heeft plaatsgevonden. Bij minder dan een kwart van alle verkenners, informateurs en formateurs leidde het duidingsdebat tot de aanstelling.

Werkdruk

Het werk als verkenner, informateur of formateur wordt vooral gezien als een erebaan. De meeste verkenners, informateurs en formateurs besteedden 40 tot 80 uur kwijt aan hun werkzaamheden. Vijftien procent van de verkenners, informateurs en formateurs spendeerde meer dan honderd uren aan hun werkzaamheden. De helft van hen kreeg een vergoeding, variërend van een geschenk tot volledige onkostenvergoeding.

Toekomstige collegevorming

De beperkte rol van de raad bij de afgelopen formatie is aan verbetering toe. Het toe-eigenen van het proces van collegevorming door de gemeenteraad in de toekomst kan op steun rekenen van de meerderheid van de verkenners, informateurs en formateurs.

Zo is meer dan de helft van de respondenten voorstander van een concrete en inhoudelijke rol voor de raad tijdens het proces van collegevorming. Voorbeelden zijn het aanwijzen van verkenners en informateurs, het afleggen van verantwoording ten overstaan van de raad door verkenners, informateurs en formateurs. Ook het aanbieden van rapportages aan de gemeenteraad en een raadsdebat naar aanleiding van de rapportage, kan op brede steun rekenen.

Meer informatie

Voor wie het hele onderzoek Raad en collegevorming wil lezen, klik hier.

Zie ook de 'Handreiking Collegevorming', opgesteld in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.