
De gemeenteraad: een slapende reus
Macht en tegenmacht van de gemeenteraad. De positie van de gemeenteraad in de lokale samenleving. Heeft de gemeenteraad gezag en wat is er nodig, wanneer dat niet het geval is, om het gezag van de gemeenteraad als hoogste bestuursorgaan in de gemeente te verbeteren?
Over deze vraag werden – tegen de achtergrond van het debat over macht en tegenmacht – 15 gesprekssessies gehouden met wetenschappers, experts en volksvertegenwoordigers. De uitkomsten van die gesprekken zijn samengebracht in de presentatiebundel “De gemeenteraad: een slapende reus”.
Onderste steen
Een van de adviezen die in “De gemeenteraad: een slapende reus” wordt gegeven is dat de volksvertegenwoordigers radicaal de discussie aangaan en zich zo nodig ‘verheffen boven het bestuur’ om de onderste steen van een zaak boven te halen.
Gezag onder druk
Het beeld van de raad als slapende maar waakzame reus kan de raad helpen om aan gezag te winnen. Dat is hard nodig, want het gezag van de raad staat onder druk. De lokale politiek weet maar een klein deel van de inwoners te interesseren. De raad is ‘relatief onbekend en matig bemind’. Er zijn veel oorzaken voor het lage gezag aan te wijzen: groeiende complexiteit van opgaven, toenemende roep om participatie, veranderende omgeving, gebrek aan effectiviteit van de gemeenteraad.
Vragen
Het gebrek aan gezag roept vragen op als:
- Wat vraagt lokale democratie van ons allen?
- Hoe representatief zijn burgers in participatietrajecten en burgerinitiatieven?
- Hoe verhouden raad en college zich tot participatieve democratie?
- Hoe voorkomen we bestuurlijke oververhitting (stapeling van verwachtingen die de burger van de gemeente heeft waaraan de gemeente onmogelijk meer aan kan voldoen).
Regionalisering
Het gezag van de raad wordt ondermijnd onder meer door twee factoren waar de gemeenteraad weinig of geen invloed op heeft. In de eerste plaats is er de disbalans tussen taken, organisatie, bevoegdheden en bekostiging, waardoor het piept en kraakt in de financiën van het decentraal bestuur. Een tweede factor is de sluipende regionalisering.
Inhoud
De rapportage “De gemeenteraad: een slapende reus” geeft overzicht en antwoord op de volgende vragen:
- Wat voor raad wil en kan je zijn?
- Hoe bepaal je als raad de koers van de gemeente en houd je daar controle op?
- Hoe organiseer je als raad je informatiepositie?
- Hoe ga je met elkaar om en debatteer je met elkaar?
- Hoe verhoudt de raad zich tot participatie van inwoners?
- Hoe verhoud je je als raad tot regionale samenwerking?
- Welke rol ken je de burgemeester toe?
Meer informatie
De bijeenkomsten en de rapportage over het gezag van de raad zijn uitgevoerd in het project Gezag van de Raad, door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, Vereniging van Griffiers en het Nederlands Genootschap van Burgemeesters in het kader van het programma Democratie in Actie.
Voor wie de eindrapportage “De gemeenteraad: een slapende reus” wil lezen klik hier.
Wie de verhalen en presentaties van de 15 sprekers wil terugzien en teruglezen klik hier.