“De gemeenteraad is voor inwoners onbekend”

“De gemeenteraad is voor inwoners onbekend”

Inwoners van gemeenten zijn matig tevreden over de wijze waarop raadsleden en de raad de volksvertegenwooordigende rol invullen. Inwoners geven de raad een onvoldoende: een krappe 5. Dit lage cijfer komt ook doordat het werk van de gemeenteraad bij inwoners niet bekend is. “Dertig tot veertig procent van de inwoners kan niet zeggen of hij ontevreden of tevreden is over de raad. De gemeenteraad is namelijk voor inwoners relatief onbekend terrein.”

Het is een uitkomst, zo wil Giedo Jansen, universitair docent van Twente Universiteit, maar zeggen die van betekenis is voor de vraag over de positie en het gezag van de gemeenteraad. Jansen voerde onderzoek uit onder inwoners en raadsleden, wethouders, burgemeesters en andere politieke ambtsdragers, in het Lokaal Kiezersonderzoek 2018 en de Basismonitor Politieke Ambtsdragers 2019. “Het opvallende is dat inwoners meer vertrouwen hebben in lokale instituties dan in nationale instituties als kabinet en Tweede Kamer. En van de lokale instituties wordt de burgemeester het meest vertrouwd”.

Invloed

Opvallend is dat raadsleden een positiever vertrouwen hebben in het college dan in de raad zelf. De verklaring daarvoor is vermoedelijk ook dat de raadsleden van de coalitie positiever over het college oordelen. Bovendien zijn raadsleden in de oppositie minder positief en minder tevreden over raad en college. “Raadsleden in de oppositie kennen minder invloed toe aan de raad. Raadsleden van lokale partijen kennen iets meer invloed toe aan de raad. Daarnaast blijkt dat wethouders de invloed van het college in het lokaal bestuur groter vinden dan raadsleden.”

Informatieplicht

De verschillen in tevredenheid van raadsleden van collegepartijen en oppositiepartijen is het best zichtbaar als het gaat om de mate van tevredenheid over de prestaties van het college. Raadsleden van collegepartijen geven gemiddeld het cijfer 7 voor de manier waarop het college de raad informeert. Ook voor andere taken, zoals het er voor zorgen dat de raad goede besluiten kan nemen, geven de raadsleden van collegepartijen een 7. Gemiddeld geven raadsleden van oppositiepartijen voor de prestaties van het college een cijfer dat een punt lager ligt. Het verschil is het grootste als het gaat om het informeren van de raad door het college. Het college krijgt van raadsleden in de oppositie het cijfer 5,6. Raadsleden van collegepartijen geven het rapportcijfer 7,1 voor de wijze van informeren.

Terugkijken

Giedo Jansen was de vijftiende spreker in een serie bijeenkomsten over het gezag van de raad en over macht en tegenmacht, georganiseerd door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, Nederlands Genootschap voor Burgemeesters en Vereniging van Griffiers in het kader van het programma Democratie in Actie. Wie de presentatie van Giedo Jansen wil terugzien om een goed en helder zicht te krijgen wie het meeste vertrouwen geniet, over wie inwoners en politieke ambtsdragers het meest tevreden zijn en wie de meeste invloed heeft, klik hier.

Serie Gezag van de Raad

Eerdere sessies in de serie Gezag van de raad:
- Han Warmelink – “Er is geen debat in de raad, alles ligt vast”.
- John Bijl - Raad heeft gezag in eigen hand.
- Klaartje Peters - “Als raadsleden van coalitie en oppositie samen controleren, stijgt het gezag van de raad”.
- Niels Karsten – “Het verhaal van de raad en het lokaal bestuur is het maken van verschil”.
- Rien Fraanje – “De raad moet geen Tweede Kamer spelen”.
- Marcel Boogers – “Je ziet heel weinig dat de raad zelf de agenderende rol pakt”.
- Evelien Tonkens – “Raad: ga in gesprek met inwoners”.
- Caspar van den Berg - “Raadsleden lopen met grote boog om regionalisering”.
- Bernard ter Haar - “Raad, ga er voor staan dat je lasten met elkaar moet delen”.
- Arwin van Buuren - “De raad moet een actief platform zijn om de dialoog met en voor inwoners aan te gaan”.
- Laurens de Graaf - “Het gezag van de raad gaat soms boven de macht van de raad”.
- Gerda van Dijk - “Neem als gemeenteraad de tijd om het gesprek te voeren hoe je verantwoording wenst”.
- Ank Michels - "Burgerfora en burgerpanels biedt raad kans op nieuwe informatie en inzichten”.
- Geerten Boogaard - "De gemeenteraad is een slapende reus".