'Democratie komt nu even niet uit'
De positie van de gemeenteraad in de aangepaste tijdelijke wet Covid 19 is nog onvoldoende. Dat vindt de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden in een reactie op de wet gericht aan de Tweede Kamer. De burgemeester krijgt meer bevoegdheden zonder dat de raad hier direct invloed op heeft. De raad komt pas in beeld bij controle achteraf, terwijl door inspraak vooraf de raad kan bijdragen aan het verhogen van het draagvlak van de maatregelen.
'Democratie komt nu even niet uit', zei Bahreddine Belhaj, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, in een interview door het NOS Radio 1 Journaal over de reactie van de Vereniging op het aangepaste Tijdelijke wet maatregelen covid-19.
'Zo werkt het niet. De veiligheidsregio's zijn bedoeld voor tijdelijke crises, van enkele weken. Dat is nu niet van toepassing, we praten nu over maanden. De gemeenteraad moet kunnen meepraten over de coronamaatregelen. Er moet debat plaatsvinden, de burgemeester moet gedwongen kunnen worden tot uitleg. Transparantie is belangrijk.'
Lokaal maatwerk
De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden pleit voor meer lokaal maatwerk. De tijdelijke wet is uitermate centraal "opgehangen", waarbij voor lokaal en/of regionaal maatwerk niet of nauwelijks plek is. Lokaal wat lokaal kán, centraal wat alleen centraal kan. Met daartussenin een regionale rol voor de Veiligheidsregio's, bestaande uit een algemeen bestuur waarin alle gemeenten vertegenwoordigd zijn.
Hoogste bestuursorgaan
De zogeheten tijdelijke wet Covid 19 ligt voor behandeling en goedkeuring op tafel bij de Tweede Kamer. De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden roept de Tweede Kamer op om in het wetsvoorstel meer ruimte te geven aan de gemeenteraad als democratisch en hoogste bestuursorgaan op gemeentelijk niveau om voluit zijn rol en verantwoordelijkheid te kunnen invullen. Dat is in het belang van het functioneren van onze democratie. Maar dat is ook belangrijk voor het waarderen van de kracht van de lokale samenleving om in lokaal maatwerk tot oplossingen te komen die recht doen aan wat er vanuit landelijke kaders gewenst is om de inwoners voldoende te beschermen tegen de gevolgen van het Coronavirus.
Andere wet
De vereniging vindt verder dat het zou logisch zijn de tijdelijke wet in te passen binnen de wet Veiligheidsregio’s in plaats van de Wet Publieke Gezondheidszorg, zoals het nu het geval is. De Wet Veiligheidsregio’s stelt namelijk het primaat van gemeenten, dat wil zeggen het samenspel tussen gemeenteraad en burgemeester en tussen burgemeester en het AB van de veiligheidsregio, voorop. Hierdoor is veel meer maatwerk te leveren op lokaal en regionaal niveau, zonder dat dit per definitie afstemming met de verantwoordelijke ministers/staatssecretarissen en het kabinet uitsluit.
Gebrek aan respect
De evaluatiecommissie Tijdelijke wet digitale beraadslaging en besluitvorming die de afgelopen maanden heeft gekeken hoe de gemeenteraad is betrokken bij besluitvorming over bezuinigingen en financiele consequenties van de coronacrisis, concludeerde in de tussenrapprtage in juli dat burgemeester en wethouders raadsleden niet serieus nemen. “De manier waarop de volksvertegenwoordigers in veel gemeenten (..) zijn betrokken bij de besluitvomring over steunmaatregelen met budgettaire consequenties wijst op een gebrek aan respect van de bestuurders voor het primaat van de volksvertegenwoordiging, ook tijdens een crisis.”
Compensatie
Verder vraagt de vereniging ook aandacht voor de grote financiële voor gemeenten van de maatregelen om de pandemie in te perken. Zonder financiële compensatie van het Rijk is de uitvoering van de maatregelen financieel onhaalbaar. Immers de uitvoering - en daarmee ook de kosten daarvoor - liggen vooral bij de gemeenten. Dat komt bovenop de reeds bestaande financiële problemen, zoals in de jeugdzorg.
De tijdelijke wet Covid 19 is een aangepaste versie van het oorspronkelijke coronawetsvoorstel dat minister van volksgezondheid De Jonge begin juni opstelde en waar toen ook al forse kritiek op werd gegeven.
Meer informatie
Voor de volledige brief van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden klik hier.
Wetsvoorstel en kameragenda Tijdelijke wet maatregelen covid-19
Fragment Radio 1 Journaal 21 augustus
Fragment Radio 1 Standpunt.nl 21 augustus (vanaf 18.48 minuten)
Fragment NOS Journaal 21 augustus (vanaf 2.43 minuten)
Zie ook:
https://www.raadsleden.nl/actueel/nieuws/nieuwe-coronawetsvoorstel-minister-krijgt-alle-ruimte