’Diversiteit inspireert en motiveert’

Ze wil een bruggenbouwer zijn en tegenstellingen in de samenleving verkleinen. Maar zelf voelde Selin Karar (32) zich in de gemeenteraad in Bergen op Zoom niet op haar gemak.In een witte, conservatieve raad is nog een wereld te winnen, vindt de GroenLinks-politica. ‘Ik wil graag het vrouwelijke geluid laten horen, wat dat ook moge zijn.’

Ze is modern opgevoed, vertelt Selin Karar. Haar ouders, allebei geboren en getogen in het zuidoosten van Turkije, praktiseerden het Alevitische geloof. Zonder strenge regels, zonder Ramadan en zonder hoofd- of gezichtsbedekking. Wel beschermden ze hun oudste dochter tegen ‘het kwaad op straat’.
Karar mocht niet naar feestjes en ’s avonds laat thuiskomen was er ook niet bij. ‘Ik voelde me als meisje meer belemmerd in mijn vrijheid dan mijn broertje. Ik denk dat ik daardoor feministisch ben geworden.’

Dit interview met Selin Karar maakt deel uit van een serie interviews met raadsleden over diversiteit en inclusiviteit in de gemeenteraad.

Kans

Ze had al vroeg een missie. Onrechtvaardigheid, gelijkwaardigheid, het zijn termen die hoog in het vaandel staan bij haar. Ze werd lid van Dwars, de jongerenafdeling van GroenLinks, Femke Halsema was haar boegbeeld.
Jaren later, in 2018, kwam ze namens GroenLinks in de gemeenteraad. ‘Ik had veel praktijkervaring opgedaan als docent maatschappijleer, als manager bij een instituut voor NT2-onderwijs aan vluchtelingen én als vrijwilliger in het ontwikkelingswerk. Met beleid had ik nog geen ervaring, dus dit was een mooie kans.’

Boegbeeld

Haar drijfveer? ‘Ik wilde een boegbeeld worden voor jonge vrouwen. Ik was 29 en wilde bewijzen dat je ook als bi-culturele vrouw iets kunt bereiken in de politiek.’ Stiekem droomde ze van de Tweede Kamer waar ze al verschillende keren was geweest, met school of met de vrouwenbeweging.
‘Ik voelde me daar thuis en hoopte dat datzelfde vonkje over zou springen als ik actief zou zijn in de lokale politiek. Ik wil de levens van de mensen in de stad waar ik zelf geboren en getogen ben aanraken. Ik wil iets voor hen betekenen.’

Stembommen

De gemeenteraad in Bergen op Zoom bestaat volgens Karar vooral uit ‘oudere en witte mannen’. 7 van de 33 raadsleden hebben een andere achtergrond, slechts 5 vrouwen bekleden een raadszetel. ‘Natuurlijk wil ik ook een rolmodel zijn voor inwoners met een andere etniciteit, maar ik wil er niet alléén voor hen zijn.
Dat idee bestaat namelijk wel bij andere raadsleden. Een van hen zei eens tegen mij dat “wij allochtonen”, wat we ook te zeggen hebben, uiteindelijk alleen maar stembommen zijn. Alsof ik stemmen trek vanwege mijn afkomst, en niet vanwege de inhoud.’

 ‘Ik wilde een boegbeeld worden voor jonge vrouwen. Ik was 29 en wilde bewijzen dat je ook als bi-culturele vrouw iets kunt bereiken in de politiek.’ 

Niet vanzelfsprekend

Om vooroordelen en stereotypen te doorbreken, adviseerde een oud-wethouder haar een portefeuille te kiezen die ‘niet vanzelfsprekend is voor een vrouw met Turkse roots’. Het werd onder meer Bestuur en Veiligheid, en ook duurzaamheid heeft haar aandacht.
‘Mensen verwachten blijkbaar dat ik als vrouw voor het sociaal domein zou kiezen, omdat daar ook de onderwerpen onder vallen die met allochtonen te maken hebben.

Worsteling

‘Ik wil niet gezien worden als die Turkse vrouw die opkomt voor Turkse vrouwen en de onderwerpen die daarmee samenhangen, maar tegelijkertijd wil ik wél een rolmodel zijn.’ Ze lacht om de tegenstrijdigheid in zichzelf, haar worsteling zelfs.
‘Uiteindelijk heb ik me erbij neergelegd. Wat is er erg aan als ik voor Turkse vrouwen opkom? Ze hebben me nodig! Het is pas erg als ik alleen voor hen opkom en de rest laat zitten.’

Inspiratie

Diversiteit is belangrijk, vindt Karar, vooral ter inspiratie. ‘Het is niet zo dat alleen een vrouw een vrouw kan vertegenwoordigen, of een allochtoon een allochtoon. Het zou zo moeten zijn dat je als raadslid iedereen kan vertegenwoordigen.
Maar, als je als vrouw een vrouwelijk raadslid ziet spreken, kun je daar inspiratie uit halen. Ook daarom is diversiteit hard nodig, puur en alleen omdat het motiveert.’

Niet serieus genomen

De eerste twee jaren in de raad waren lastig. ‘Bergen op Zoom is een conservatieve stad, ook in de raad heerst die sfeer. Als jonge vrouw kreeg ik te maken met haantjesgedrag. Ik had het gevoel dat ik niet serieus werd genomen. Mensen die me niet aankeken, als ik iets zei.
Als ik sprak door de microfoon, reageerde er niemand. Alsof ze zaten te wachten totdat ik klaar was en ze weer verder konden gaan met de vergadering. Had het te maken met mijn vrouw zijn? Met mijn achtergrond? Of met mijn onervarenheid? Ik weet het niet.’

Leerjaren

Ze miste in die tijd begeleiding. ‘Ik had wel een training raadslidmaatschap gewild, gelukkig komt die er nu wel. Inhoudelijk werd ik gecoacht door mijn fractievoorzitter, met mijn vragen kon ik altijd terecht bij de griffie. Maar ik moest het wel actief opzoeken, wat best lastig is als nieuweling. Ze zeggen wel eens dat de eerste twee jaren “leerjaren” zijn en dat je je pas daarna gesetteld voelt.’

Bewijzen

Of dat zo is? Lachend: ‘Nu pas, in mijn derde jaar, heb ik het gevoel dat ik serieus word genomen. Ik heb me moeten bewijzen, misschien wel meer dan een ander.’ Karar doelt op het project ‘Cultuurverandering binnen de raad’, waarvan zij de kartrekker is.
‘Ik heb me - met mijn studie Conflict Studies als achtergrond - opgeworpen als conflictoplosser toen we een cultuurcrisis hadden op het stadhuis. “Vinden jullie het goed dat ik de tools die ik tijdens mijn opleiding heb geleerd presenteer?” heb ik gezegd in de projectgroep, met burgemeester en wethouders.’

Gemengde gevoelens

Hoewel de presentatie haar veel lof opleverde, én de rol als kartrekker, kampte Karar met gemengde gevoelens. Want tegelijkertijd hadden haar collega’s haar vermoedens bevestigd.
‘Ze zeiden letterlijk dat ze niet hadden verwacht dat ik een slimme vrouw was en dat ik dit in petto had. Ze gaven toe dat ze vooroordelen hadden gehad over mijn kennis en kunde. Blijkbaar moet je met iets heel erg goeds komen, voordat er naar je geluisterd wordt. Het lijkt dan alsof ik meer boven de norm moet presteren dan mijn witte collega’s.’

Onveilig

Ergens snapt ze dat andere raadsleden een verkeerd beeld van haar hadden. ‘In de raadsvergaderingen kwam ik zenuwachtig over en moest ik regelmatig naar woorden zoeken. Ik voelde me onveilig, bekeken ook. En dus trok ik me meer en meer terug. In de kleine projectgroep voelde ik me meer ontspannen en kon ik me laten zien.’

Kantelpunt

De presentatie rondom cultuurverandering is een kantelpunt geweest, zegt Karar. ‘Eindelijk zien ze mij staan. Mensen zijn me vaker gaan benaderen en ook achter de microfoon gaat het beter. Het is nu weliswaar via het beeldscherm, maar dat is voor mij een mooie manier om me sterker te voelen. Ik ben benieuwd hoe het gaat als we weer live in de raadszaal staan.’

Niet altijd zichtbaar

Toch zal haar achtergrond en/of vrouw zijn een thema blijven. Want, wil Karar gezegd hebben, discriminatie of uitsluiting is niet altijd zichtbaar.
‘Enerzijds heb je de actie zelf, maar anderzijds is er de sfeer, het gevoel. Het is soms niet eens concreet uit te leggen. Voor mij is het een opeenhoping van allerlei kleine gebeurtenissen waarvan mensen zelf vaak niet eens door hebben dat het pijnlijk kan overkomen.’

Met de fractie gaan eten in een Syrisch restaurant bijvoorbeeld en bij wijze van grap een biertje bestellen, terwijl bekend is dat er geen alcohol geschonken wordt. Of de verwijzing ‘die Turk’ in de raad, of de blikken haar kant op als het over een etnisch onderwerp gaat.
Die keer dat ze een vlammend betoog hield over de opvang van vluchtelingen waarop iemand reageerde dat hij wel begreep dat Karar hen wilde beschermen ‘vanuit haar positie’. En zo kan ze nog wel even doorgaan.

Overlevingsmechanisme

Het is pijnlijk en vermoeiend, vindt Karar. ‘Ze verwachten dat ik die grappen kan behappen.’ Feller: ‘En ja, dat kan ik. Op school ben ik altijd gepest omdat ik van Turkse komaf ben. Het is mijn overlevingsmechanisme geweest om met zelfspot overeind te blijven. En nog steeds. “Ja, want ik ben een Turk, hè”, zeg ik dan alvast voordat de anderen het zeggen.’

In het achterhoofd

Ze voelt zich op dat soort momenten kwetsbaar. Net zoals ze achter de microfoon altijd in haar achterhoofd heeft wat de meeluisterende inwoners denken. ‘Voelen zij zich vertegenwoordigd? Kunnen ze mij serieus nemen in wat ik zeg? Of denken ze, daar heb je die Turkse van GroenLinks weer?
Ik vind het vervelend dat die gedachten zo sterk zijn. Ik heb continue de neiging om me te bewijzen naar de achterban, juist omdat ze allemaal “wit” zijn. Allochtonen staan hier ver af van mijn partij.’ Karar beseft dat haar onzekerheid het gevolg is van haar verleden. ‘Maar’, zegt ze, ‘deze wordt ook gevoed in het heden.’

'Als je als vrouw een vrouwelijk raadslid ziet spreken, kun je daar inspiratie uit halen. Ook daarom is diversiteit hard nodig, puur en alleen omdat het motiveert.’

Vrouwelijk geluid

Hoewel ze het lastig – en kwetsbaar – vindt om discriminatie aan te kaarten in de gemeenteraad, strijdt ze wel open en bloot voor de positie van vrouwen.
‘Het is moeilijk om vrouw te zijn in een mannenwereld. Het lacherige, de stomme grapjes, de aandacht voor het uiterlijk, het voelt allemaal zo aanvallend. Ik wil graag het vrouwelijke geluid laten horen, wat dat ook moge zijn.’

Of ze specifieke vrouwenthema’s op de agenda zet? ‘In de nationale politiek komt het vrouw zijn veel meer naar voren dan in de lokale politiek. Het gaat dan over verkrachting of de bedenktijd rondom abortus. In de gemeenteraad voel ik me meer aangesproken als moeder (Karar heeft een zoontje) dan als vrouw an sich. ‘Als moeder plaats ik zaken in perspectief. Als het gaat over verkeersmaatregelen of onderwijs kijk ik er vaak vanuit mijn moederrol naar.’

Dialoogsessies

Hoewel ze de eerste twee jaren als raadslid heftig vond, heeft ze haar plek nu wel gevonden. Ze is trots op wat ze bereikt heeft, vooral op de toezegging van de raad dat Bergen op Zoom kinderen uit het Griekse vluchtelingenkamp Moria gaat opnemen.
Ze geniet het meest van de dialoogsessies met de samenleving. Zoals die keer dat het over de huisvesting van migranten ging. ‘Hoe kun je in een wijk waar mensen zich bedreigd voelen door de komst van Oost-Europeanen toch een dialoog op gang brengen?
Met mijn pakketje aan levenservaring, kennis en motivatie kan ik een brug vormen. Het is soms spannend om die brug over te steken, maar als er iemand aan de overkant staat, slaag ik er wel in om die ander te bereiken.’

Tips

• Blijf jezelf! Alleen dan kom je oprecht over en straal je uit wat je uit wilt stralen.
• Houd vast aan je idealen. Pas als je belangen kunt afwegen op je eigen weegschaal van idealen, kun je een goede beslissing nemen.
• Laat zien wat je in je mars hebt, ook als nieuweling. Initiatief en lef tonen zijn een must.
• Doe mee met werkgroepen, commissies, projecten. Zo krijg je de andere kant van het raadswerk te zien en leer je je collega’s beter kennen.
• Vergeet het contact met de inwoners niet. Zorg dat je voor hen een aanspreekpunt bent.

Onderzoek

De gemeenteraad is geen goede afspiegeling van de samenleving dat bleek uit een verkennend onderzoek onder raadsleden uit de 31 grote gemeenten, uitgevoerd door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.
Een betere afspiegeling is nodig want een raad met meer jongeren, vrouwen en raadsleden met een niet-Nederlandse achtergrond is beter in staat de inwoners te vertegenwoordigen. Lees hier meer over het onderzoek.

Serie interviews

Dit is het zevende interview in een reeks over diversiteit en inclusiviteit in de gemeenteraad. Voor deze serie zijn raadsleden met een migratieachtergrond en vrouwelijke raadsleden door Marielle van Bussel geïnterviewd over waar ze in de raad tegenaan lopen, welke ondersteuning zij nodig hebben, wat ze hebben bereikt en hoe ze dat voor elkaar hebben gekregen. De eerder verschenen interviews vindt u hier.