Een derde deel raadsleden: raadswerk is fulltime functie
Voor ruim een derde deel van de raadsleden kan het raadswerk het beste als fulltime functie worden gedaan. Raadsleden uit de grote gemeenten (met meer dan honderdduizend inwoners) en uit gemeenten met dertig- tot vijftigduizend inwoners zijn zelfs uitgesproken voorstander van een fulltime invulling van het raadslidmaatschap. De raadsleden uit de kleinste gemeenten (met minder dan dertigduizend inwoners) en uit middelgrote gemeenten (vijftig- tot honderdduizend inwoners) zijn in meerderheid nog tegen een fulltime raadslidmaatschap.
Dit blijkt uit het Nationaal Raadsledenonderzoek 2017 dat is uitgevoerd door het Nijmeegse bureau Daadkracht in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. Het onderzoek is vrijdag tijdens de Dag voor de Raad in Delft door voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden Mark den Boer en Bart Jan Flos van Daadkracht aangeboden aan Arie Jan Vos, hoofd politieke en bestuurlijke ambtsdragers van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Het raadslidmaatschap is in alle gemeenten een nevenfunctie. Er wordt daarom gesproken van lekenbestuur. Meer dan de helft van de raadsleden heeft een betaalde baan en/of volgt een opleiding naast het raadswerk. Dat is lager dan bij eerder edities van het Nationaal Raadsledenonderzoek. In 2014 had 69,7 procent van de raadsleden een betaalde baan of volgde een studie, terwijl in 2017 dat percentage is gedaald naar 53,6 procent.
Van 15,9 uur naar 16,0 uur
Raadsleden besteden gemiddeld een tikkeltje meer tijd aan het raadswerk dan in het verleden. In 2017 besteden raadsleden gemiddeld 16 uur per week aan het raadswerk, dit is een kleine stijging ten opzichte van 2014 waarin gemeenteraadsleden gemiddeld 15,9 uur per week aan het raadswerk besteedde. De gemiddelde tijdsbesteding van gemeenteraadsleden kent aanzienlijke onderlinge verschillen. Raadsleden in grote gemeenten besteden bijna 11 uur meer aan het raadswerk dan hun hun collega’s in de kleinste gemeenten.
Te weinig tijd voor volksvertegenwoordigende activiteiten
Het grootste deel van de tijdsbesteding gaat voor raadsleden op aan bestuurlijke activiteiten, in het gemeentehuis. In 2017 besteden raadsleden 64 % van hun tijd aan bestuurlijke activiteiten en 33 % aan volksvertegenwoordigende activiteiten. De tijdsbesteding van raadsleden komt hierdoor nog lang niet in de buurt van de aanbeveling van de Stuurgroep Evaluatie Dualisering Gemeentebestuur om minimaal 50 % van de tijd aan volksvertegenwoordigende activiteiten te besteden.
Verschillen in vergoeding
De vergoeding die raadsleden voor hun raadswerkzaamheden krijgen is in 2017 gemiddeld € 14,35. Dat is € 0,15 meer dan in 2014. De vergoeding per uur loopt sterk uiteen. Raadsleden uit de kleinste gemeenten (tot en met 8 duizend inwoners) ontvangen gemiddeld de laagste vergoeding: € 4,91 per uur. Raadsleden in gemeenten met een inwonertal tussen 150.000 en 375.000 inwoners ontvangen gemiddeld de hoogste vergoeding; € 19,64 per uur. Voor het eerst vindt een meerderheid (50,3 procent) van de raadsleden dat de vergoeding voor raadsleden te laag is. Raadsleden die de vergoeding te laag vinden, besteden meer tijd aan het raadswerk dan raadsleden die van mening zijn dat de vergoeding volstaat en raadsleden die van mening zijn dat de vergoeding te hoog is.
Meer informatie
Het Nationaal Raadsledenonderzoek 2017 is uitgevoerd door Daadkracht in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. Het bestaat, naast een literatuur- en oriënterend onderzoek, uit een webenquête onder alle 9.018 raadsleden, die 1.151 gemeenteraadsleden invulden (12,76%).Het trendonderzoek is gestart in 2007. De onderzoekers zetten de resultaten van de meting af tegen de resultaten van de metingen uit 2007, 2009, 2012 en 2014 en het advies van de Stuurgroep Evaluatie Dualisering Gemeentebestuur. Voor het Raadsledenonderzoek 2017 klik hier. Het persbericht van Daadkracht over het Nationaal Raadsledenonderzoek 2017 is te vinden via deze link.
De hoofdpunten uit het Vijfde Trendonderzoek naar de tijdsbesteding en werkzaamheden van raadsleden zijn samengevat in een factsheet met de belangrijkste resultaten. Daadkracht heeft eerder het Nationaal Raadsledenonderzoek uitgevoerd in 2007, 2009, 2012 en 2014.
De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden pleit op basis van het Nationaal Raadsledenonderzoek 2014 en het rapport “15,9 uur” van de Raad voor het Openbaar Bestuur voor een hogere vergoeding, in ieder geval voor de raadsleden uit de kleinere gemeenten.
