Een raadsakkoord voor meer dualisme
Een raadsakkoord kan er aan bijdragen dat andere bestuurlijke verhoudingen ontstaan. Zodat het gedrag en de cultuur die bij dualisme horen, meer vanzelfsprekend worden. De positie van de raad wordt versterkt omdat er meerdere partijen meedoen met besturen. Aldus het antwoord op een van de 'veelgestelde vragen' in het onderzoeksrapport "Een routekaart voor raadsakkoorden".
Het rapport Routekaart voor raadsakkoorden zet uiteen welke mogelijkheden er zijn om de raadsakkoorden vorm te geven. Raadsleden vinden in het rapport ook een overzicht van veel gestelde vragen en ervaringen van collega raadsleden. De letterlijke routekaart zet uiteen welke stappen raadsleden kunnen nemen om tot een raadsakkoord te komen.
Het rapport is gebaseerd op onderzoek naar de ervaringen van raadsleden in gemeenten die werken met een raadsprogramma. Het onderzoek is in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden uitgevoerd door mr. Lianne van Kalken, prof. mr. Geerten Boogaard, prof. dr. Martijn van der Steen en Wouter Scherpenisse van de Erasmus Universiteit en de Thorbeckeleerstoel van de Universiteit Leiden.
Doorbreek de coalitie-oppositiecultuur
Een raadsakkoord kan de standaardstructuur van oppositie en coalitie doorbreken door gebruik van wisselende meerderheden van alle partijen. Maar niet elke raadsbrede samenwerking is hetzelfde. Gemeenten kunnen zelf bepalen wat het beste is voor henzelf. Raden kunnen hoofdlijnen raadsbreed opstellen en details laten bepalen door een coalitie, of alles als gehele raad bepalen. Raden kunnen vervolgens een coalitie-college een raadsakkoord laten uitvoeren, of zelfs als (nagenoeg) gehele raad een college aanstellen. De taxonomische mogelijkheden hiervoor zijn uiteengezet in het rapport.
Hard werken
De onderzoekers stellen in het rapport dat de ruimte die een raadsakkoord biedt, er niet voor zorgt dat de diepgang uit het debat wordt gehaald door de overvloed aan onderwerpen. Een raadsakkoord is daarnaast ook ‘gewoon’ hard werken. De aard van het werk verandert namelijk, niet de intensiteit of de hoeveelheid.
Dun coalitieakkoord
'Raadsleden vinden het prettig om de structuur van coalitie/oppositie te verbreken.' Dat bevestigde onderzoeker mr. Lianne van Kalken in de toelichting die zij gaf in het televisieprogarmma EenVandaag. Naar aanleiding van de landelijke roep om een dun coalitieakkoord bij de kabinetsformatie sprak EenVandaag uitgebreid met Van Kalken en diverse ervaringsdeskundigen van raadsakkoorden.
Van Kalken ging hierbij onder andere in op de voordelen van een raadsakkoord voor zowel oppositie- als coalitiepartijen. 'Ook als kleine partij in de oppositie kun je meedoen, omdat je met wisselende meerderheden werkt. Voor coalitiepartijen is het juist prettig om niet vier jaar vast te zitten aan een coalitieakkoord.' Het volledige item is hieronder te bekijken (vanaf 07:06).
Meer informatie
- Link naar het item in EenVandaag.
- Het rapport Routekaart voor raadsakkoorden door mr. Lianne van Kalken, prof. mr. Geerten Boogaard, prof. dr. Martijn van der Steen en Wouter Scherpenisse.
- Zie ook het overzicht van veel gestelde vragen over raadsakkoorden en de routekaart met de vier stappen uit het rapport.
- Artikel Routekaart helpt bij keuze raadsakkoord.
- Lianne van Kalken verzorgde tijdens de Dag voor de Raad 2021 de presentatie 'Raads of coalitieakkoorden?' over haar onderzoek, lees hier het verslag en kijk de video van haar presentatie terug.
