Eigen voorzitter voor de gemeenteraad

De toekomst van de raad is gebaat bij een krachtige, eigen voorzitter van de gemeenteraad. De voornaamste taak van deze eigen voorzitter is om de leiding te nemen, tegenover college en ambtelijke organisatie, zodat de gemeenteraad echt in positie wordt gebracht. 

Professor Klaartje Peters van de Universiteit van Maastricht heeft dit maandagavond bepleit in een online bijeenkomst voor raadsleden, in een reeks over de toekomst van het raadslidmaatschap.
De reden om te pleiten voor een eigen voorzitter van de gemeenteraad is dat volgens Peters dat ‘de loyaliteit van de burgemeester, de huidige voorzitter van de raad, bij het college ligt en dat daar de gemeenteraad de dupe van wordt.’
Een burgemeester heeft collegeleden als directe collega’s en vindt het daarom niet leuk wanneer collegevoorstellen sneuvelen in de raad. Bovendien heeft een burgemeester het zo druk dat hij daardoor niet alles uit het voorzitterschap van de raad kan halen, zo betoogt Peters. 

Ondersteuning

Om de raad goed in positie te brengen, wordt volgens Peters door velen gezegd dat de raad betere ondersteuning nodig heeft. “Maar goede ondersteuning blijft in het luchtledige hangen als de raad zichzelf niet voorziet van een eigen voorzitter.”
Volgens Peters zijn er drie argumenten hoe een ideale, eigen voorzitter zich kan onderscheiden en een goede ondersteuner voor de gemeenteraad kan zijn:

1. Strijden voor betere informatievoorziening;
   “Een ideale, eigen voorzitter gaat de strijd aan als de informatievoorziening aan de raad niet goed is, zorgt voor goede overzichten van de geschiedenis van voorstellen en zorgt er voor dat de alternatieve opties in beeld komen, want die ontbreken nu vaak. Daarnaast zorgt een eigen voorzitter er voor dat raadsleden de informatie krijgen die nodig is voor controle.”
2. Bevorderen van collectief optreden van de raad; 
   “Een eigen voorzitter kan er voor zorgen dat de raad met 1 stem spreekt. Een burgemeester kan dat niet, ziet dat de wethouder het zwaar heeft en daar ligt dan zijn prioriteit en niet bij het creeren van eenheid bij de gemeenteraad.”
3. Beschermen van en rugdekking geven aan de griffier. 
   “Ik heb regelmatig gezien dat een griffier een notitie had opgesteld waarin duidelijk werd dat het college niet alles had gedaan, zoals was afgesproken in de raad, maar dat de griffier vervolgens deze oplegnotitie moest terugnemen. Ook ken ik voorbeelden van hoorzittingen die door griffier worden georganiseerd en dan door de burgemeester als voorzitter worden tegengehouden. Als je dit soort dingen doet, kun je nog zoveel ondersteuning organiseren maar dan blijft goede ondersteuning in het luchtledige hangen.”

Keuze aan de raad

Peters vindt dat de keuze aan de gemeenteraad is om te gaan werken met een eigen raadsvoorzitter. Zij erkent dat de gemeentewet nu nog de burgemeester als voorzitter van de raad aanwijst met bijbehorende bevoegdheden. “Het gaat er om dat de raad in positie komt. Bovendien zijn er steeds meer aanwijzingen dat het raadsvoorzitterschap van de burgemeester leidt onder het voorzitterschap van het college door de burgemeester.”
Deze eigen voorzitter dient de raad te leiden en te sturen tegenover college en ambtelijke organisatie. 

Meer informatie

Kijk hier de online bijeenkomst De toekomst van het raadslidmaatschap met Klaartje Peters van 22 maart 2021 terug. 

De Almeerse griffier Jan Dirk Pruim pleit in zijn essay 'De griffie van morgen: ruimtemakers gezocht' voor modernisering van de griffie als ondersteuning voor de raad ook voor een eigen voorzitter uit de raad.  

In de debatreeks over de toekomst van het raadslidmaatschap werden eerder bijdragen verzorgd door:
- Wim Voermans – Gemeenteraad verdient meer respect en ondersteuning
- Hansko Broeksteeg – Meer zeggenschap belangrijker dan fulltime raadslidmaatschap