'Elke burgemeestersprocedure dient één vrouwelijke kandidaat te hebben'
Elke gemeenteraad die op zoek is naar een nieuwe burgemeester, dient in de selectieronde ook één vrouwelijke burgemeesterskandidaat te hebben. Dit opmerkelijke advies aan de commissaris van de Koning doet het ministerie van BZK in de nieuwe handreiking waarin de processen voor benoeming en herbenoeming van de burgemeester zijn beschreven.Deze handreiking is geen vervanger van de wet. De wet zegt niets over de aard en het aantal uit te nodigen kandidaten in de selectie door de raad.
De procedure voor de selectie van kandidaten, zo blijkt uit de geactualiseerde handreiking, dient nauwkeurig te worden gelezen om helder te krijgen welke bevoegdheden de gemeenteraad heeft. Zo valt er te lezen dat de commissaris van de Koning de sollicitanten selecteert en beoordeelt wie geschikt is voor benoeming tot burgemeester en met wie de vertrouwenscommissie uit de raad het gesprek zou moeten aangaan. Wat het ministerie betreft zorgt de commissaris er voor dat er ook altijd minimaal een vrouwelijke kandidaat op het lijstje staat.
Raad bepaalt
Wie echter wat verder leest, en met name in de paragraaf over de definitieve selectie van kandidaten, kan daar de op de wet gebaseerde huidige praktijk teruglezen: de vertrouwenscommissie bepaalt welke kandidaten zij wil spreken. De vertrouwenscommissie kan dus in afwijking van de selectie door de commissaris altijd een of meer kandidaten uit de binnengekomen sollicitatiebrieven toevoegen aan de gespreksronde. De vertrouwenscommissie kan zelfs dus bepalen dat zij met een door de commissaris aangedragen sollicitant geen gesprek wil voeren.
Praktisch gezien betekent dat ook dat de vertrouwenscommissie geen gehoor hoeft te geven aan het departementale advies en de eventuele uitvoering daarvan door de commissaris van de Koning. Het is overigens onbekend hoe de Kring van Commissarissen in de praktijk met dit nieuwe advies zal omgaan.
Handreiking
De geactualiseerde handreiking beschrijft voor gemeenteraden, commissarissen, sollicitanten, griffiers en anderen hoe de processen van benoeming, van het voeren van voortgangsgesprekken, de zogeheten tussentijdse klankbordgesprekken, van herbenoeming en van afscheid verlopen. De handreiking telt meer dan honderd pagina’s en is geen vervanging van de wettelijke regels. Voor exacte duidelijkheid van wat is toegestaan verwijst de handreiking daarom naar de 'Circulaire benoeming, klankbordgesprekken en herbenoeming burgemeester’.
Vrouwen
Er zijn op dit moment honderd vrouwelijke burgemeesters inclusief waarnemers. Het aantal vrouwelijke burgemeesters komt daarmee uit op circa 27 procent, zo blijkt uit gegevens van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters. Er zijn zelfs nog altijd 120 gemeenten waar nog nooit een vrouw burgemeester is geweest (zie artikel De Collegetafel).
De handreiking is aangepast en geactualiseerd omdat minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken het percentage vrouwen in het openbaar bestuur wil verhogen naar 40 tot 60 procent (zie artikel Nederlandse Vereniging voor Raadsleden).
Meer informatie
- Goede Raad video De raad en het benoemen van een nieuwe burgemeester
- Module Burgemeestersbenoeming & de raad in de digitale leeromgeving voor raadsleden
