Elzinga pleit voor een sterk onafhankelijk lokaal bestuur

DEN HAAG – Een krachtige, onafhankelijke positie van de gemeenteraad en de lokale democratie. De Groningse professor staatsrecht, Douwe Jan Elzinga, hekelde afgelopen week de wijze waarom de lokale democratie wordt verkwanseld. Van raadsleden wordt zelfs gevraagd hun onpartijdigheid op te geven.  ‘Volstrekt belachelijk’, aldus Elzinga.

Elzinga verwoordde zijn pleidooi voor een sterk lokaal bestuur in twee bijdragen, een in NRC Handelsblad, de andere in zijn column in Binnenlands Bestuur. 'Gemeenten hebben hun politieke autonomie verloren’, schrijft Elzinga in NRC Handelsblad (link). ‘Ze hebben alleen nog geld om regels uit Den Haag uit te voeren, met beperkte politieke marges’. De Groningse hoogleraar roept op om tijdens de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart te stemmen op partijen die een einde willen maken aan ‘de verkwanseling van de lokale democratie’. 

Sneuvelende bestuurders

Vrijwel elke week stapt een bestuurder op, of moet een bestuurder opstappen wegens integriteitsproblemen. Volgens Elzinga komt deze frequentie nergens anders in Europa voor. “Alleen al een beschuldiging van overtreding van de gedragscode leidt tot chocoladeletters op voorpagina’s, in combinatie met de voorspelling dat dit vermeende onrechtmatig handelen zal moeten leiden tot het aftreden van betrokkene”, schrijft Elzinga in zijn column in Binnenlands Bestuur. Hierdoor onthouden raadsleden zich steeds vaker van stemming, omdat men bang is beschuldigd te worden van niet-integer handelen.

Aparte gedragscode voor volksvertegenwoordigers

De gedragscode voor decentrale bestuurders en politici, schrijft voor dat volksvertegenwoordigers onpartijdig moeten zijn. Er “kan van raads- en statenleden veel worden gevraagd maar de eis van onpartijdigheid is volstrekt belachelijk”. Raads- en statenleden dienen namelijk het algemeen belang met als invalshoek het partijbelang. Volgens de hoogleraar is daar niets mis mee; zo werkt de lokale en provinciale politiek. De gedragscode kan dan ook niet aan raads- en statenleden worden opgelegd.

Volgens de staatsrechtgeleerde is het van groot belang dat de gedragscode zo snel mogelijk wordt teruggenomen. Er moet een duidelijk onderscheid komen tussen een gedragscode voor bestuurders en een gedragscode voor volksvertegenwoordigers. Voor deze laatste groep geldt “een eigen referentiekader en dat moet in de code worden verwerkt, want anders ontstaan bizarre posities”.

Een  warm pleidooi voor een sterke raad; een raad die er toe doet.  

Lees hier de column in Binnenlands Bestuur van Douwe Jan Elzinga, hoogleraar Staatsrecht aan de RUG.

Raadslid.NU, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, staat voor een sterke en krachtige positie van gemeenteraden ten behoeve van het functioneren van de lokale democratie. Nog geen lid van de vereniging? Aanmelden kan hier!