Festival Lokale Democratie: Invloed raad in lokale democratie
‘’Hoeveel invloed heeft de raad in de huidige lokale democratie?’’, was een veel gestelde vraag van raadsleden tijdens het Festival Lokale Democratie van de Democratic Challenge in Amersfoort. Deze vraag is onder andere bediscussieerd door ruim 500 verschillende raadsleden, burgemeesters, wethouders, ambtenaren, bestuurders en lokale ondernemers in verschillende workshops op donderdag 13 oktober.
Uit de workshops komt naar voren dat er wel degelijk een essentiële rol voor de raad is weggelegd alleen is het aan de raad zélf hoe deze rol wordt ingevuld. Het is daarvoor nodig dat raadsleden in de raad zelf bespreken wat voor democratie dat zij willen zijn en hoe zij denken en oordelen over zeggenschap van inwoners.
Wat voor democratie wil je zijn?
In de workshop ‘’Wat voor democratie wil je zijn’’ gaf Laurens de Graaf, lector Organiseren van Verandering in het Publieke Domein aan de Hogeschool Utrecht, hulpmiddelen over de rol van de raad binnen de lokale democratie en regionale samenwerkingsverbanden. De Graaf gaf de raadsleden als advies: Ga na wat voor democratie je wilt zijn en welke methode wil je toepassen te bereiken?
De lokale democratie bestaat uit vijf democratische aspecten inclusie, deliberatie, invloed, legitimiteit en vaardigheden die alle vijf door de raad in acht moeten worden genomen. De keuze voor het stimuleren van een specifiek democratisch aspect hangt samen met de methode die wordt toegepast. Enkele methoden die de raad tot zijn beschikking heeft zijn: Lokaal referendum, burgerparticipatie, overheidsparticipatie, lottocratie en participatief begroten. Wanneer de raad voorafgaand zich realiseert welk aspect van de lokale democratie zij wil beïnvloeden en welke methode hier het beste bij past, kan de raad invloed uitoefenen in de lokale democratie. Deze aspecten komen voort uit het onderzoek Raadswerk is Maatwerk wat in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden is uitgevoerd. Het rapport is beschikbaar via deze link.
Gemeenteraad & zeggenschap
Vincent van Stipdonk en Marije van den Berg, vertegenwoordigers van Community of Practice voor raadsleden en griffiers, gaven in hun workshop advies over de invloed die de gemeenteraad kan uitoefenen op het herverdelen van zeggenschap. Zo moet er bij de verdeling van zeggenschap goed worden gekeken naar kenmerken van desbetreffende gemeente. Bijvoorbeeld of inwoners van een gemeente in een systeem van wijkraden zich vertegenwoordigd voelen of dat inwoners bijvoorbeeld meer behoefte hebben aan inspraakavonden om hun mening te laten gelden. Bij de verdeling van zeggenschap en verantwoording kan de raad invloed uitoefenen door te sturen naar een verdeling die past bij de situatie in de desbetreffende gemeente. Door te sturen naar een verdeling van zeggenschap die past binnen de gemeente worden inwoners beter vertegenwoordigd waardoor het democratische gehalte stijgt.