Financieel ravijn bedreigend voor aantrekkelijkheid raadslidmaatschap

Het financiële tekort van drie miljard voor gemeenten in 2026, het zogeheten financiële ravijn, is bedreigend voor de aantrekkelijkheid van het raadslidmaatschap. “Wanneer door dit soort financiële zaken en inhoudelijke ontwikkelingen het raadslidmaatschap onaantrekkelijk wordt, is dat zorgelijk. Wij zijn geen raadslid geworden om de hele tijd te moeten vaststellen: we kunnen niets en we mogen niets”.

Vicevoorzitter Abdullah Uysal van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden roept raadsleden in gezamenlijkheid op een signaal af te geven aan de Rijksoverheid. “Het is misschien tijd dat we als gemeenteraden zeggen: tot hier en niet verder. We moeten het Rijk daarom laten weten dat we het niet langer pikken”, aldus Uysal tijdens de deelsessie Raden in Verzet in de ALV Raadsacademie van zaterdag in Amersfoort.

Raden in Verzet

Raden in Verzet is een grote groep van raadsleden, ontstaan in de vorige raadsperiode op initiatief van raadsleden uit Zoetermeer, die zich verzet tegen de financiële beperkingen voor gemeenten, zoals het tekort aan geld voor de jeugdzorg en voor andere gemeentelijke zaken. Raden in Verzet kreeg toen massale steun omdat raadsleden ervan baalden dat ze alleen maar moeten bezuinigen op lokale voorzieningen, omdat het Rijk met te weinig structureel geld over de brug komt voor het uitvoeren van gemeentelijke taken. Recentelijk kwam er toch weer wat geld voor de jeugdzorg. Maar het grootste knelpunt in de huidige raadsperiode is het zogeheten financiële ravijn in 2026: gemeenteraden kunnen geen sluitende meerjarenbegroting maken omdat er drie miljard euro ontbreekt.

Dorpsschool

De deelsessie met Raden in Verzet trok deelnemende raadsleden vanuit alle richtingen van het land, van Terneuzen tot Wierden en van Harlingen tot Tilburg. Raadsleden gaven aan dat zij door de onduidelijkheid over de structurele beschikbaarheid van middelen er in hun gemeente geen dorpsschool gebouwd kan worden, noch een noodzakelijke vernieuwing van een lokaal museum. “We kunnen alleen de boel draaiende houden, nieuwe noodzakelijke dingen kunnen niet”, aldus een raadslid uit Huizen.

Acties

De raadsleden deden daarom de oproep om in beeld te brengen aan het Rijk wat er allemaal niet mogelijk is door de onduidelijke toekomstige financiële situatie. Een kanttekening werd daarbij ook gemaakt: we moeten ook onze verantwoordelijkheid zelf nemen, waar het kan. Sicco Louw van Raden in Verzet stemde daarmee in: “We moeten efficiënt met onze middelen omgaan. We moeten niet rupsje nooit genoeg willen zijn. Maar als ik spreek van: we dienen een niet-sluitende begroting in is dat niet bedoeld als een truc maar vooral om te laten zien wat we niet kunnen.”

VNG Jaarcongres

Raden in Verzet zal de zorgen van raadsleden woensdag tijdens de algemene ledenvergadering van de VNG onder de aandacht brengen.

Binnen de VNG heeft penningmeester Eric van Oosterhout, burgemeester van Emmen, in een vraaggesprek met het Dagblad van het Noorden duidelijk gemaakt dat de VNG ook vindt dat het Rijk zo niet langer met gemeenten kan omgaan. Volgens Van Oosterhout staan de provincies aan de zijde van gemeenten.