'Gebrek aan respect voor het primaat van de volksvertegenwoordiging'

De afgelopen maanden was het voor gemeenterraadsleden lastiger hun werk goed te doen. De evaluatiecommissie Tijdelijke wet digitale beraadslaging en besluitvorming signaleert in de tweede rapportage van medio juli dat dit niet alleen kwam door digitaal vergaderen. Maar ook door de manier waarop de volksvertegenwoordigers in veel gemeenten, maar ook provincies, zijn betrokken bij de besluitvorming over steunmaatregelen met budgettaire consequenties.Dit wijst volgens de commissie ‘eerder op een gebrek aan respect van de bestuurders voor het primaat van de volksvertegenwoordiging, ook tijdens een crisis, dan op een inherente beperking van de controlerende rol van volksvertegenwoordigers in een digitale vergadersetting.’

De evaluatiecommissie Tijdelijke wet digitale beraadslaging en besluitvorming constateert dat de issues rondom digitaal vergaderen zijn veranderd ten opzichte van de eerste rapportage van 20 mei. Toen ging het vooral om de vraag of, en wanneer, er digitaal moest worden vergaderd en met welk digitaal vergadersysteem. Nu speelt hoe de terugkeer naar fysiek vergaderen ingericht kan worden. De tijdelijke wet is inmiddels verlengd tot 1 november.

Lastiger

Het is voor volksvertegenwoordigers de afgelopen maanden lastiger geweest hun werk goed te doen. Omdat er minder mogelijkheden waren tot gesprek en debat met collega-volksvertegenwoordigers en met het bestuur hadden de volksvertegenwoordigers moeite met het uitvoeren van hun kaderstellende en controlerende taak. Hun volksvertegenwoordigende rol werd gehinderd omdat ze minder informele contacten konden hebben rond vergaderingen en buiten de deur.

Gebrek aan respect

De commissie signaleert dat dit niet alleen kwam door digitaal vergaderen, maar ook door de manier waarop de volksvertegenwoordigers in veel gemeenten en provincies zijn betrokken bij de besluitvorming over steunmaatregelen met budgettaire consequenties. Dit wijst volgens de commissie ‘eerder op een gebrek aan respect van de bestuurders voor het primaat van de volksvertegenwoordiging, ook tijdens een crisis, dan op een inherente beperking van de controlerende rol van volksvertegenwoordigers in een digitale vergadersetting.’
De commissie geeft als tussenconclusie dat er de afgelopen maanden zeker impact is geweest op de politiek-bestuurlijke verhoudingen, maar dat het digitale karakter van de plenaire vergadering daarin slechts één van de vele factoren is.

Lastige afwegingen

Niet iedere volksvertegenwoordiger kan of wil weer fysiek vergaderen, en vaak zijn de vergaderzalen niet geschikt voor vergaderen in de anderhalvemetersamenleving. Hierdoor hebben gemeenten, provincies en waterschappen gezocht naar allerlei mengvormen van fysiek en digitaal vergaderen. Dit leidt volgens de commissie soms tot ingewikkelde afwegingen om het gelijke speelveld voor alle volksvertegenwoordigers zoveel mogelijk te garanderen.

Bruikbaar alternatief

De in de eerste evaluatie genoemde nadelen van digitaal vergaderen (veel vertraging, te weinig interactie, te weinig emotie, gedoe met de techniek) spelen nog steeds. Maar ruim 80% van de respondenten geeft aan digitaal vergaderen op de lange termijn te willen behouden, als volwaardig alternatief of als noodoplossing.

Meer informatie

- Tweede rapportage van de Evaluatiecommissie tijdelijke wet digitale beraadslaging en besluitvorming.
- Eerdere artikelen over de Tijdelijke wet digitale beraadslaging en besluitvorming.