Geen aandacht voor lokaal bestuur in Troonrede
Voor de tweede keer in tien jaar tijd is in de Troonrede geen aandacht besteed aan lokaal bestuur. Waar de afgelopen jaren de nieuwe rol van de gemeente vaak aan bod kwam, werd daar dit jaar met geen woord over gerept. Dat is in het recente verleden vaak anders geweest.
De troonrede bracht dit jaar niet veel nieuws: het demissionaire kabinet verandert niet veel aan het lopende beleid en uit wat tot nu toe bekend is van de Rijksbegroting voor 2018 komt weinig schokkends naar voren. Onderdeel van deze begroting is het gemeente- en provinciefonds. Voor gemeenten is het elk jaar hopen op een verhoging van dit fonds. Uit de tot nu toe gelekte stukken lijkt daar geen verandering in te komen.
Trap op, trap af
Het gemeente- en provinciefonds, de grootste inkomstenpost voor lokale overheden, is volgens de zogenoemde 'trap op, trap af’-systematiek vastgesteld. Dit houdt in dat dit fonds meegroeit of -krimpt met de uitgaven van de Rijksoverheid. Aangezien de Rijksbegroting met enkele miljarden groeit, krijgen gemeenten er in 2018 dus ook iets bij. Een wijziging van deze systematiek zal er dus niet snel komen: het veranderen hiervan is complex en zal niet vóór 1 januari 2018 doorgevoerd kunnen worden.
Aandacht voor lokaal
Hoewel op Prinsjesdag alleen het kabinetsbeleid en de Rijksbegroting worden gepresenteerd, komen ook regelmatig de lagere bestuurslagen aan bod. In de afgelopen tien Troonredes is de gemeente 21 keer benoemd. Vijf keer daarvan was tijdens de troonrede van 2013. Toen werden drie paragrafen gewijd aan de drie decentralisaties die op 1 januari 2015 ingingen. Alleen in 2015 kwam de gemeente niet in de Troonrede voor.
Provincies en waterschappen komen er bekaaid vanaf
De andere decentrale overheden van Nederland, de provincies en de waterschappen, zijn in de afgelopen tien jaar veel minder vaak aan bod gekomen. De provincie slechts zesmaal (waarvan het eenmaal over de provincie Uruzgan ging) en de waterschappen maar één keer, toen Koningin Beatrix in haar laatste troonrede om beheersbare financiën vroeg voor alle overheden.