Gemeenteraad afwezig bij keuzes over warmtetransitie

Wethouders en ambtenaren houden de gemeenteraad te veel op afstand bij de keuzes over de omschakeling van aardgas in woningen en gebouwen naar andere energievormen. ‘De keuze voor een warmtenet of een andere oplossing is niet alleen gebaseerd op technische feiten, het is ook een politiek proces’.

Raadsleden en gemeenteraden moeten zich daarom veel nadrukkelijk bezighouden en betrokken worden bij de te maken keuzes in het zogeheten proces van de warmtetransitie. Dat vinden Merel Ooms en Nico van Buren van Platform 31, een kennis- en netwerkorganisatie die zich onder meer bezighoudt met de warmtetransitie in gemeenten.

Lastige hobbel

‘Bestuurders en ambtenaren zien de raad meer als een lastige hobbel in een complex proces’, zegt Ooms in Binnenlands Bestuur. Volgens Platform 31 is de eerste omschakeling van aardgas naar andere warmtevormen weliswaar pas in 2030 gepland maar dat wil niet zeggen dat er niet nu al keuzes worden gemaakt. Er wordt namelijk nu al gekozen welke wijk als eerste aan de beurt is en dat heeft gevolgen voor omringende buurten en wijken. De gemeenteraad dient daarom nu al betrokken te worden bij de keuzes die ambtenaren en wethouders maken.

Tegengeluiden

‘Raadsleden kunnen erop toezien dat tegengeluiden door de gemeente serieus worden genomen en waar nodig dit vertalen in kaders voor het optreden van college en ambtenaren’, zegt Ooms. Zij vreest bovendien dat wanneer de raad deze rol nu niet pakt, de raad nog meer op afstand komt door de invoering van de Omgevingswet. Die nieuwe Omgevingswet betrekt de raad pas in een late fase bij het vaststellen van plannen. ‘Het is wat dat betreft beter om de transitievisie warmte voor het einde van dit jaar door de raad te laten vaststellen.’

Transitievisie

Elke gemeente moet eind dit jaar een transitievisie warmte eerste versie gereed hebben. In de zogeheten Transitievisie warmte (TVW) maken gemeenten keuzes duidelijk op welke wijze zij woningen en gebouwen aardgasvrij willen maken. Het gaat dan bijvoorbeeld om de vraag welke wijken het eerst aardgasvrij worden gemaakt. En welke duurzame vormen van warmtevoorziening geschikt zijn om aardgas te vervangen. De raad kan niet alleen op de keuzes maar ook op het gewenste proces sturen. “De raad kan de eigen invloed ook vergroten door het stellen van kaders voor burgerparticipatie of betaalbaarheid’, zegt Van Buren.

Meer informatie

Raad absent bij discussies over warmtekeuzes – bron: Binnenlands Bestuur.

Wegwijzers warmtetransitie: bepaal je rol als raadslid.

Informatiekaart rollen raadsleden bij transitievisie warmte. 

Leerlijn energietransitie in de digitale leeromgeving.