Hoe de raad de greep verloor en deze weer kan terugpakken
De gemeenteraad moet meer zeggenschap krijgen bij het opstellen van meerjarenplannen in het gezondheidsdomein. Gebeurt dat niet, dan dreigen fiasco’s zoals die zich hebben voorgedaan bij Veilig Thuis, het advies- en meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling in Gelderland-Zuid. Tot die conclusie komen de gezamenlijke rekenkamers van de zes deelnemende gemeenten.
Veilig Thuis start onder de vlag van de GGD direct na de decentralisaties van begin 2015. Al in juni 2015 is er sprake van toenemende wachtlijsten en werkdruk. In 2016 wordt Veilig Thuis onder verscherpt toezicht geplaatst van de inspecties. Hierop beginnen de rekenkamers van de zes gemeenten (Berg en Dal, Beuningen, Heumen, Nijmegen, West Maas en Waal en Wijchen) een onderzoek.
Weinig informatie naar raden
In juni 2014, wanneer Veilig Thuis wordt opgezet, worden gemeenteraden nauwelijks betrokken. De besluiten over de opzet worden genomen in een overleg tussen wethouders met zorg in de portefeuille, alhoewel zij formeel geen beslisbevoegdheid hebben. Ook wanneer het misgaat worden de raadsleden laat en onvolledig geïnformeerd; telkens zonder heldere probleemanalyse en duidelijke keuzeopties. Hierdoor rest hen niets anders dan maar in te stemmen met forse begrotingswijzigingen.
‘’Gemeenteraden stonden in de voorfase al op achterstand’’
Duidelijke afspraken
Gemeenteraden hebben zelf ook steken laten vallen in hun kaderstellende en controlerende rol, maar volgens de rekenkamers is dat te wijten aan het feit dat er vooraf geen duidelijke afspraken en doelen zijn opgesteld. Hierdoor ontbrak het voor de raden aan een kader voor controle en was het onduidelijk hoe en wanneer er aan de rem getrokken moest worden.
Beter betrekken
Gemeenteraden moeten hun greep op gemeenteschappelijke regelingen vergroten, luidt het advies van de rekenkamers. De kaderstellende rol van de raad komt alleen van de grond wanneer de raad vooraf beter betrokken wordt. Dat komt in een later stadium ook de controlerende rol ten goede. Concreet houdt dit in dat de gemeenteraad inspraak moet hebben op de vierjarenplannen die GGD’s opstellen en hun wensen kunnen aangeven in de jaarbegroting.
Grip krijgen op Veilig Thuis
Het rapport Grip krijgen op Veilig Thuis is gisteren verschenen en zal op zal op maandag 28 mei door de rekenkamer(s) gepresenteerd worden aan de gemeenteraden van de zes gemeenten. Lees ook hoe gemeenteraden (meer) gebruik kunnen maken van hulptroepen zoals de rekenkamer.
