Informatievoorziening schiet te kort

‘Als raadsleden zijn we ons onvoldoende bewust van de gevolgen van de digitalisering op en in de leefomgeving’, zegt Sjir Hanssen, algemeen bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en VVD-raadslid in Rheden. Informatievoorziening schiet vaak te kort, bij digitalisering maar ook bij gemeenschappelijke regelingen.

VNG Magazine sprak Sjir Hanssen naar aanleiding van het rapport ‘Raad weten met digitalisering’ van het Rathenau Instituut. Het rapport gaat over hoe de gemeenteraad kan sturen op de maatschappelijke impact van digitale technologie en stelt dat er meer aandacht moet komen voor de maatschappelijke en sociale gevolgen van nieuwe technologieën. Zicht krijgen op de impact en de mogelijkheden voor bijsturing is voor raadsleden nu vaak te lastig.

Onvoldoende beeld van impact

Sjir Hanssen zat in de klankbordgroep van het rapport en is zelf vooral kritisch op de informatievoorziening vanuit het college. ‘Er zijn besluiten die door gemeenteraden worden genomen, waarin aspecten zitten die onvoldoende belicht worden en waarbij we onvoldoende in beeld hebben wat de impact is’.
Naar aanleiding van het rapport is de Argumentenfabriek gevraagd de aanbevelingen te vertalen in vijf informatiekaarten waarmee inzichtelijk wordt gemaakt hoe een afwegingskader eruit kan zien. Zodra deze beschikbaar zijn komen ze op de digitale leeromgeving van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.

Gemeenschappelijke regelingen

Informatievoorziening over gemeenschappelijke regelingen is, net zoals bij digitalisering, ontzettend cruciaal voor gemeenteraden maar het blijkt soms onvoldoende. Uit onderzoek van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden blijkt dat 65% van de raadsleden niet tevreden is over de wijze waarop de bemoeienis van de raad is georganiseerd.

Sjir Hanssen stelt dat daar drie redenen voor zijn. De eerste is dat de raad bij gemeenschappelijke regelingen minder directe invloed heeft omdat de uitvoering op afstand gebeurd. Ten tweede is het altijd maar de vraag hoe transparant de informatievoorziening is vanuit de gemeenschappelijke regelingen. Ten derde moet er kritisch gekeken worden naar de democratische legitimiteit. De raad gaat namelijk niet over de uitvoering maar kan alleen kaders vooraf stellen en hopen dat het college niet van deze kaders afwijkt. Informatievoorziening en transparante besluitvorming zijn daarom uiterst belangrijk om goed zicht te houden op gemeenschappelijke regelingen. Helaas is dit niet altijd het geval.

Nog verder op afstand

De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden is niet enthousiast over het voorstel van minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken om bovengenoemde punten aan te pakken. Er wordt voorgesteld een toezichthoudende commissie in te stellen waar raadsleden in kunnen plaatsnemen.

‘Door de raden in een toezichthoudende functie te zetten, zet je de raad nog verder op afstand. Dat is niet goed, want dan maak je een bestuurder van iemand die politiek bedrijft,’ zegt Sjir Hanssen. Het college en de raad moeten samenwerken, dat draait naast procedures ook om gedrag en dat wordt juist gemist in het wetsvoorstel.

Onafhankelijke toezichthouder

Om gemeenteraden beter in staat te stellen om gemeenschappelijke regelingen adequaat te volgen moet er een wettelijk geregelde onafhankelijke toezichthouder komen, stelt Sjir Hanssen. ‘Geen politici, maar bestuurders. En zij moeten de informatie actiever delen met de gemeenteraden. Maar de omgangsvormen zijn nog veel belangrijker. Als je de cultuur buiten beschouwing laat, zullen gemeenschappelijke regelingen nooit een succes worden’.

Meer informatie

‘Raadslid Sjir Hanssen - Zoeken naar de juiste informatie’, het volledige artikel in VNG Magazine.

‘Raad weten met digitalisering’, rapport van het Rathenau Instituut.

‘Denk na over de gevolgen van digitalisering voor de gemeente’, artikel nav het rapport van het Rathenau Instituut.

‘Nieuwe wet biedt raad niet meer grip op gemeenschappelijke regelingen’ artikel nav het voorstel voor de Wet Gemeenschappelijke Regelingen.