“Je ziet heel weinig dat de raad zelf de agenderende rol pakt”

De gemeenteraad doet er weer toe, maar de vraag is hoe de raad een steviger rol pakt. Belangrijk is of en hoe de raad de politieke agendavorming bepaalt met onderwerpen vanuit de samenleving en de raad.De politieke agenda van de gemeenteraad wordt namelijk overwegend door ambtenaren en college bepaald. Een raad die zelf met voorstellen komt, is een meer zichtbare raad en dat draagt bij aan het gezag van de gemeenteraad.

Marcel Boogers, hoogleraar regionaal bestuur aan de Universiteit Twente, daagt raadsleden en gemeenteraden uit om zelf de politieke en maatschappelijke agenda te bepalen.
“Mijn indruk is dat gemeenteraden nogal de neiging hebben om zich afwachtend en passief op te stellen ten opzichte van het college. Het college komt met beleidsvoorstellen en de raad keurt het goed of af. Je ziet heel weinig dat de raad zelf de agenderende rol pakt.”

Samenleving

De invloed van inwoners op de agenda zou groter moeten zijn. De collegevorming bijvoorbeeld is volgens Boogers een zaak van te weinig mensen waar zelfs het grootste deel van de raad buitenspel staat.
“Wanneer je kijkt hoeveel mensen betrokken zijn bij het opstellen van verkiezingsprogramma’s en coalitieakkoorden en je telt dat op en telt er de dubbeltellingen af, zijn het er – ook in grote steden – niet meer dan vijfentwintig mensen. Formeel wordt zo’n coalitieakkoord gedragen door de raad, maar de vraag is of dat materieel ook zo is en of zo’n akkoord wordt gedragen door de samenleving.”

Nieuwe thema’s

Maatschappelijke problemen zouden volgens Boogers centraal moeten staan in de agenda van de gemeenteraad. “Als het coalitieakkoord op het papier staat, is het al achterhaald. Bovendien niemand kon vier jaar geleden voorspellen dat er een coronacrisis zou komen. Het zou er om moeten gaan dat de raad nieuwe onderwerpen in de samenleving zoals de gevolgen van de coronacrisis, de woningcrisis en de huisvesting van arbeidsmigranten op de agenda krijgt. Over nieuwe thema’s in de raad praten is belangrijk en het is ook belangrijk om het college op die thema’s aan het werk te zetten.”

Goede voorbeelden

Er zijn goede voorbeelden van gemeenteraden die maatschappelijke problemen hebben geagendeerd. Boogers noemt het voorbeeld van de raad van Enschede die de aanpak van seksuele intimidatie op straat agendeerde na een petitie van een 19-jarige inwoonster.
In Schiedam is er een groep van zes raadsleden die huiselijk geweld achter de voordeur wil aanpakken en die door het college als erg lastig worden beschouwd. “Het is een mooi voorbeeld van een raad die het college blijft bestoken met eigen voorstellen. Hiermee kies je als raad voor zichtbaarheid van de raad.”

Serie Gezag van de raad

Marcel Boogers was de zesde spreker in de serie bijeenkomsten over het gezag van de raad en over macht en tegenmacht. De volgende bijeenkomsten in de serie over het Gezag van de Raad zijn:
- op maandag 7 juni om 19.30 uur spreekt Evelien Tonkens, hoogleraar burgerschap en humanisering en voormalig Tweede Kamerlid, over omgaan met inspraak. Aanmelden voor de sessie met Evelien Tonkens kan hier.  
- op woensdag 9 juni om 12 uur spreekt Caspar van den Berg, hoogleraar Global en Local Governance Rijksuniversiteit Groningen, over de rol van de raad bij regionale samenwerking. Aanmelden daarvoor kan hier. 

Voor een overzicht van alle lezingen in de serie Gezag van de raad, klik hier.

Eerdere sessies in de serie Gezag van de raad, georganiseerd door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, Nederlands Genootschap van Burgemeesters en Vereniging van Griffiers in het kader van het programma  Democratie in Actie:
- Han Warmelink – “Er is geen debat in de raad, alles ligt vast”.
- John Bijl - Raad heeft gezag in eigen hand.
- Klaartje Peters - “Als raadsleden van coalitie en oppositie samen controleren, stijgt het gezag van de raad”
- Niels Karsten – “Het verhaal van de raad en het lokaal bestuur is het maken van verschil”.
- Rien Fraanje – “De raad moet geen Tweede Kamer spelen”