Kiezen van raad en Kamer is nog niet zo slecht

Het kiezen van raadsleden en Kamerleden en het draagvlak voor het kiezen van volksvertegenwoordigers is nog niet zo slecht. Natuurlijk zijn er zorgen dat de representatieve democratie onvoldoende participatief is, maar desondanks is er reden om positief te zijn. Dit stelt de Amsterdamse hoogleraar politicologie Tom van der Meer in zijn boek “Niet de kiezer is gek”.

Het boek is geschreven met het Lokaal kiezersonderzoek 2016 (LKO) op de achtergrond. Uit dit onderzoek blijkt dat de meerderheid van de Nederlanders tamelijk geïnteresseerd is in het lokale bestuur. Dit blijkt ook uit het vertrouwen wat burgers hebben in de gemeenteraad. Dit vertrouwen in de raad is hoger dan in de Tweede Kamer. De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden schreef hier in oktober 2016 het volgende over: zie link. Tevens blijkt dat burgers vaak de nationale overheid verantwoordelijk houden voor alle beleidsterreinen, ook de onderwerpen waar feitelijk de gemeente over gaat.

Geen reden tot paniek

Het boek ‘’Niet de kiezer is gek’’  is bedoeld als een herwaardering van de lokale democratie, ingegeven door de groeiende scepsis die heerst. Van der Meer stelt dat er geen reden is voor negativisme over de lokale democratie. De lokale democratie is niet perfect, maar zal dit ook nooit zijn. In zijn boek vertelt hij dat het wantrouwen en de scepsis richting de machtshebbers juist een essentieel onderdeel is van een goed werkende democratie. Het vertrouwen in de democratie is in geen enkel ander westers land zo hoog als in Nederland. Ook het argument dat zwevende kiezers een product zijn van een falende democratie wordt door van der Meer omgedraaid. De zwevende kiezer doet volgens hem juist wat er van kiezers verwacht wordt: kiezen. Kieskeurig, assertief en zonder verzuiling. Dit zorgt er juist voor dat partijen zich beter moeten gaan onderscheiden om op te vallen en een stem te winnen.

Ruimte om te experimenteren

Referenda en burgerfora worden in ‘’Niet de kiezer is gek’’ genoemd als voorbeelden om de democratie te versterken. Dit zijn krachtige aanvullingen op het huidige systeem, maar geen wondermiddelen zoals ze soms worden gepresenteerd. Voor deze initiatieven moet ook meer ruimte komen, aldus wethouder Frank Rozenberg (Leidschendam-Voorburg): ‘’Geef het lokale bestuur meer ruimte om te experimenteren. Zo kan het bestuur haar werk ook beter doen.’’  

Loting van inwoners

Op het principe van loting is van der Meer zeer kritisch. Hij noemt de groep burgers die mee zou doen aan de loting geen goede afspiegeling van de samenleving en bovendien vraagt hij zich af of burgers meer vertrouwen zouden hebben in een parlement waar ze voor gekozen hebben of in een parlement waar men via willekeur mee geconfronteerd wordt.

‘’Niet de kiezer is gek’’

Meer informatie over het boek van Tom van der Meer kunt u vinden via de website van zijn uitgever Spectrum.