Kijk boeiende sessies Dag voor de Raad terug

Tijdens de online Dag voor de Raad 2021 konden raadsleden in een soort ‘cafetariasysteem’ naar eigen voorkeur expertsessies bijwonen. Onder meer over raadsakkoorden en coalitievorming; ‘Omtzigtgate’ op lokaal niveau; het nut van conflict en weerstand in beleidsprocessen, en inclusiviteit en diversiteit in de komende raadsperiode. 

De Dag voor de Raad is de jaarlijkse ontmoeting van raadsleden met de wetenschap. Tijdens de Dag voor de Raad op 9 april 2021 deelden zes sprekers digitaal hun onderzoeken, inzichten en analyses over wat er nodig is om volgend jaar als nieuwe raad sterk en krachtig van start te gaan.

Wat is er nodig voor een sterke raad?

Dagopener was bestuurskundige Douwe Jan Elzinga. De Nederlandse godfather van het dualisme gaf een scherpe analyse van de stand van de lokale democratie. Raadsleden die enthousiast instromen met de gedachte lokaal de bakens te verzetten, worden volgens hem snel teleurgesteld.
‘Als je geen geld hebt kun je als gemeenteraad alleen nog discussiëren over hoe je financiële tekorten oplost.’ Volgens Douwe Jan Elzinga verwordt de lokale democratie in toenemende mate in een filiaal van de Rijksoverheid. Kijk hier de lezing van Douwe Jan Elzinga terug.

Het belang van een diverse raad

Het profiel van het gemiddelde raadslid of bestuurder: wit, vaker een man dan een vrouw, gemiddeld 53 jaar oud en vaak hoogopgeleid. Gemeenteraden zijn geen goede afspiegeling van de samenleving.
Zahra Runderkamp, onderzoeker en politicoloog aan de Universiteit van Amsterdam, besprak het belang van diversiteit in de breedste zin van het woord. Ook schetste ze de betekenis daarvan voor het aanzien en functioneren van de gemeenteraad. Link naar de sessie van Zahra Runderkamp.

Raads- of coalitieakkoorden?

Lianne van Kalken, docent en onderzoeker staatsrecht aan de Erasmus Universiteit, vroeg de deelnemers of ze de opkomst van het fenomeen raadsakkoord een positieve trend vinden. Daarop antwoordde 70% het raadsakkoord te zien als een positieve vernieuwing. Daarmee volgden de deelnemers min of meer de trend. De voorspelling van de promovenda met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 is dat het animo voor raadsprogramma’s groeit. Kijk de sessie van Lianne van Kalken terug.

Wat kunnen raadsleden leren van Omtzigtgate?

Julien van Ostaaijen, universitair docent (lokale) bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg, liet de deelnemers aan zijn sessie zien wat ze op lokaal niveau van ‘Omtzigtgate’ kunnen leren en welke parallellen er te trekken zijn.
Het internaliseren van macht en tegenmacht is volgens hem de belangrijkste les die raadsleden kunnen trekken. Van Ostaaijen constateerde dat veel zaken die in Omtzigtgate problematisch worden bevonden, ook op lokaal niveau spelen. Zoals informateurs die te weinig onafhankelijk zijn, problemen rondom informatievoorziening, een weinig kritische raad of fracties, en bestuurders die uit de wind worden gehouden. Bekijk de sessie van Julien van Ostaaijen.

Weerstand benutten in beleidsprocessen

Het optreden van weerstand en conflicten in (vooral ruimtelijke) beleidsprocessen zijn het specialisme van universitair docent Eva Wolf van de Universiteit van Tilburg. In haar sessie legde ze uit hoe die processen soms ontsporen in een loopgravenoorlog. Wolf brak een lans voor het ‘voeren van betere conflicten’ en liet aan de hand van voorbeelden uit de praktijk zien hoe conflicten in de omgang met burgers en belangengroepen escaleren. Benieuwd? Kijk de sessie hier terug.

Terug naar de consensusdemocratie

André Krouwel, politicoloog aan de Vrije Universiteit Amsterdam, vindt dat echte innovaties in het openbaar bestuur uitblijven. Tijdens zijn sessie kwam hij met originele voorstellen om de wensen van kiezers in de lokale politieke te honoreren en consensuspolitiek te versterken.
Krouwel pleitte voor betere onderlinge verhoudingen. 'Natuurlijk heb je in de politiek opponenten. Maar opponenten zijn geen vijanden! Dat zijn mensen die met een andere blik naar de wereld kijken en iets anders voor elkaar willen krijgen. Dat respect moet je afdwingen. We moeten zelf die moraal weer terugbrengen in de politiek.’ Kijk hier de sessie van André Krouwel terug.