KING: hulpmiddel voor raadsleden om toezicht te houden

Het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) heeft een instrument ontwikkeld voor raadsleden, toezichtinformatie. Op waarstaatjegemeente.nl (WSJG) kunnen raadsleden de wettelijke taken, die de gemeenten in medebewind moeten uitvoeren, eenvoudig beoordelen met behulp van de informatie. De site is ontwikkeld met oog op de Wet revitalisering generiek toezicht.

Wet revitalisering generiek toezicht

In 2012 is de Wet revitalisering generiek toezicht (Wrgt) in werking getreden. De Wrgt vereenvoudigt het stelsel van interbestuurlijke toezicht. Uitgangspunt van deze wet is dat het toezicht in de eerste plaats moet worden uitgeoefend door de gemeenteraad, en niet door provincie of het Rijk. Het verticale toezicht van het Rijk of provincie worden daarbij meer op afstand geplaatst. Ook wordt de verticale toezichtdruk verminderd.

Toezichtsindicatoren

Op basis van Wrgt wordt er gekeken naar toezichtsindicatoren. Deze indicatoren bevatten de meeste relevante zaken waarover de gemeenteraad geïnformeerd moet worden om op hoofdlijnen van de medebewindstaken te kunnen controleren. Een voorbeeld van een toezichtsindicator is een sturingsanalyse. Een sturingsanalyse brengt de kenmerken van een gemeente en de maatschappelijke uitkomsten van beleid met elkaar in verband. Zo kan een raadslid bijvoorbeeld zien hoe de veiligheid van een gemeente wordt beïnvloed door de gemeentelijke kenmerken. De informatie voor de toezichtsindicatoren wordt aangeleverd door het college van B&W.

Het systeem van horizontale verantwoording

De aanlevering van informatie door het college vormt de basis voor de horizontale verantwoording van het college naar de raad. De kwaliteit van de horizontale verantwoording is afhankelijk van de interactie tussen raad en college. Het college analyseert de verzamelde informatie vooraf en voorziet het van een toelichting. Vervolgens informeert het college de gemeenteraad. De raad beoordeelt de  informatie. Hierop volgt een oordeel van de raad. Dit oordeel kan gaan over de uitvoering van de medebewindstaken en eventuele aanpassingen. Al deze stappen dienen in de formele besluitvorming van de raad te worden vastgelegd. Op deze manier werkt het systeem van horizontale verantwoording. KING heeft de versterking van de horizontale verantwoording nader uitgewerkt in een handreiking.

Zie voor meer informatie over deze vorm van toezicht ook in Raadsleden centraal, het raadsledenboek dat door kennispartner Deloitte en de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden is gemaakt en via alle griffiers aan alle gemeenteraden is verspreid.