Krijg als raad grip digitale intelligentie en ChatGPT

Technologie, data en democratie zijn te weinig onderwerp van gesprek. Het is als raadslid goed om met burgers in gesprek te gaan over wat in de gemeente wel en niet gewenst is als het gaat om data en technologie. Deze onderwerpen vereisen politieke aandacht en zijn te belangrijk om volledig aan specifieke experts te worden overgelaten.

Deze oproep deed vicevoorzitter Abdullah Uysal tijdens de bijeenkomst 'Op (weg) naar de echte slimme stad' van het Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD Cities. Tijdens de bijeenkomst kreeg hij het eerste exemplaar van het White Paper uitgereikt uit handen van Liesbet van Zoonen, academisch directeur van BOLD Cities. In het paper delen onder andere wetenschappers en raadsleden hun visie op digitalisering in de stedelijke omgeving.

Uit evenwicht

Om in te spelen op de snelle, technologische ontwikkelingen houden colleges en ambtenaren zich meer met data en technologie bezig. Zij hebben een digitale expertise ontwikkeld of maken gebruik van externe experts. Raadsleden hebben vaak geen expertise op dit gebied ontwikkeld. Dit resulteert in onvoldoende kennis om het college te kunnen controleren en verantwoording te eisen op het gebied van data en technologie. Hierdoor is een kennisonbalans tussen de gemeenteraad en het college. Raadsleden zijn volgens Sjir Hanssen, raadslid in Rheden, juist cruciaal op het gebied van technologie. Zij kunnen namelijk een integrale afweging maken tussen alle beleidsterreinen. Het is belangrijk dat raadsleden zich niet alleen meer bewust worden van hun sturingsmogelijkheden, de raad zou ook meer ondersteuning en advies moeten krijgen op dit onderwerp.

Tegenspraak

De meningen van burgers zijn onmisbaar bij het debat over technologie. Voldoende ruimte voor tegenspraak, voor en na de invoering van technologische systemen, is daarbij een voorwaarde. Technologische systemen hebben een grote invloed op het dagelijkse leven van burgers en kunnen belangrijke waarden als veiligheid en vertrouwen in gevaar brengen. Over de wenselijkheid en inrichting van dit soort systemen moeten burgers mee kunnen praten. Een open houding van de gemeente richting burgerinitiatieven is hierbij van belang. Om burgers voldoende ruimte te bieden, wordt steeds vaker gesproken over ‘overheidsparticipatie’. De zeggenschap ligt bij deze participatievorm meer bij de burgers in plaats van bij de overheid die haar beleidskeuzes uitbesteedt.

Onzichtbaar

Veel digitale toepassingen en manieren van datagebruik in de stad zijn onzichtbaar of gaan op in de omgeving. Dit maakt digitalisering een letterlijk onzichtbaar thema, wat het debat erover moeilijk maken. Om burgers en bestuurders bewust te maken van de technologische toepassingen die er zijn in de stad, organiseert BOLD Cities datawandelingen. Onder begeleiding van een onderzoeker wordt dan een wandeling door de stedelijke omgeving gemaakt en worden deelnemers onderweg gewezen op verschillende technologische toepassingen. Raadsleden en griffiers die graag een eigen datawandeling willen organiseren kunnen contact opnemen met de organisatie van BOLD Cities via info@boldcities.nl.

Praktische tips

Tips voor raadsleden die invloed willen op digitalisering:

• Vraag het college naar de variabelen in en aannames achter de technologische systemen.
• Wees vanaf het begin van het proces betrokken. Zo vergroot je je sturingsmogelijkheid.
• Maak van technologie een verkiezingsthema. Kiezers hebben weinig informatie over de standpunten van politieke partijen op het gebied van technologische vooruitgang.

Meer informatie

Klik hier om het White Paper van BOLD Cities te lezen.

Lees in de handreiking van de VNG welke mogelijkheden er zijn om het proces van monitoring en verantwoordelijkheid bij digitale toegankelijkheid vast te leggen.

Lees hier meer over de datawandelingen die BOLD Cities organiseert.