Lokaal referendum soms effectief instrument voor burgerbetrokkenheid
De raad kan het beste een lokaal referendum organiseren wanneer het wil bevorderen dat burgers meer mee gaan doen aan de lokale democratie. Burgerparticipatieprojecten worden in zo’n geval waar het gaat om het meedoen van burgers juist afgeraden. Dit blijkt uit het rapport ‘Raadswerk is Maatwerk’ dat is opgesteld onder leiding van Laurens de Graaf en Linze Schaap van de Tilburgse School voor Politiek en Bestuur.
In dit rapport staat een zogeheten thermometer die laat zien wat de raad het beste kan doen als het gaat om het bevorderen van het meedoen van burgers. Een lokaal referendum kan dus wel, maar projecten voor burgerparticipatie en waarin burgers meedoen met het opstellen van de begroting worden afgeraden. Het nadeel van deze initiatieven is dat er slechts een beperkte groep mensen aan deelneemt. Dat is dus de reden waarom de gemeenteraad wordt ontraden om deze instrumenten te gebruiken als het doel is meer meedoen van inwoners.
Andere initiatieven
Naast het lokaal referendum kunnen ook andere initiatieven bijdragen aan het meedoen van burgers, zo blijkt uit ‘Raadswerk is Maatwerk’. Het toepassen van een loting kan ook effect hebben op het actief meedoen van burgers. Een andere optie is meer aandacht hebben voor maatschappelijke en burgerinitiatieven. Deze initiatieven hebben wel minder impact op het actief meedoen van burgers aan de lokale democratie dan het organiseren van een lokaal referendum.
Vijf democratische aspecten
Het rapport ‘Raadswerk is Maatwerk’ geeft de vijf democratische aspecten weer aan de hand waarvan de lokale democratie versterkt kan worden. Meedoen, oftewel insluiting of inclusie, is één van deze vijf aspecten. Meedoen gaat over de mogelijkheden die burgers hebben om binnen de lokale democratie hun stem te laten horen. De andere aspecten zijn burgerlijke vaardigheden en deugden, invloed, deliberatie en legitimiteit.
Versterken lokale democratie
De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden heeft de Tilburgse wetenschappers De Graaf en Schaap gevraagd om ‘Raadswerk is Maatwerk’ te schrijven om adviezen en aanbevelingen te doen zodat raden beter in staat zijn inwoners te betrekken om het functioneren van de lokale democratie te versterken. ‘Raadswerk is Maatwerk’ dient er daarom ook toe dat de volksvertegenwoordigende rol van de raad wordt versterkt, en daar waar mogelijk ook de controlerende rol van de raad.
Serie over ‘Raadswerk is Maatwerk’
De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden besteedt de komende weken aandacht aan het op 18 april gepubliceerde rapport ‘Raadswerk is Maatwerk: hoe kun je als raad(slid) kleur geven aan de lokale democratie?’. Klik hier om het gehele rapport ‘Raadswerk is Maatwerk: hoe kun je als raad(slid) kleur geven aan de lokale democratie?’ te lezen.
Dit is het derde bericht over de onderzoeksresultaten uit het rapport ‘Raadswerk is Maatwerk’.
Eerder verschenen in het kader van het rapport ‘Raadswerk is Maatwerk’ de volgende berichten: