Loslaten als raad in de formatie

DEN HAAG – Met de decentralisatie van taken voor zorg en arbeidsparticipatie wordt van gemeenten verwacht dat zij meer overlaten aan de burger. Sluit de raad daarbij aan bij het opstellen en goedkeuren van een nieuw coalitieakkoord?

Om tot loslaten te komen, is in de Achterhoekse gemeente Oude IJsselstreek een andere methode toegepast. ‘Wij zijn eerst begonnen met te bespreken wat willen we. De eerste dagen hebben we niet gepraat over welke coalitie het moet worden maar over wat zijn onze manieren. Pas nadat we nadat gedaan hebben zijn we gaan praten over wat zijn dan de afspraken die daarbij komen', aldus raadsgriffier Jeroen van Urk.

Van Urk schreef over loslaten in de gemeentepolitiek een artikel. De belangrijkste punten daaruit zijn:

Van een politiek van programma’s naar een politiek van thema’s

‘Plaatselijke programma’s zorgen voor naar binnen gerichte machtsuitoefening. Eerst bepaal je in een steeds kleiner wordende kring van leden hoe het zou moeten. Dan denk je daar kiezers mee te winnen, wat nauwelijks het geval is want die stemmen op personen. Vervolgens onderhandelen partij uit wat ieder toekomt en dan ligt het voor jaren vast. Maar de wereld draait de volgende dag gewoon door. Dit alles kan veel participatiever. Partijen werken dan niet hun programma vooraf uit, maar benoemen de thema’s waar ze zich de komende vier jaar voor inzetten. Benoemen daarbij ook de doelgroepen die volgens hen niet tussen wal en schip mogen komen en doelgroepen die daarbij kunnen helpen.’

Van een politiek van doelstellingen naar een politiek van uitgangsstellingen

‘Wie met thema’s in plaats van programma’s werkt, maakt zich niet in de eerste plaats druk over partijpolitieke doelstellingen die binnen gehaald moeten worden.’

Van een politiek in aren’s naar een politiek in netwerken

‘Een gemeenteraad die zich in de gemeenschap plaatst, verlaat de binnenkamer. (..) Inspraak van burgers kan nog wel veel meer worden omgezet in samenspraak met en tussen burgers. In allerhande vormen: van rondetafel tot burgerjury’s, van dilemmagesprekken tot open space.’

Van een politiek van debat naar een politiek van dialoog

‘Een gemeenteraad die het politieke proces aanjaagt, doet dat niet in debat. Dan is een dialoog voorwaarde. (..) Overbodig te zeggen dat het dan jammer is een raadzaal te hebben die het hele jaar vast is ingericht als debatarena. Flexibel kunnen ombouwen naar dialoogopstelling is handig.’

Van een politiek van ideologie naar een politiek van inspiratie.

‘Waar een netwerkgemeente vooral behoefte aan heeft is aan raadsleden die inspireren, vanuit het algemeen belang’.  

Voor het gehele artikel 'Loslaten in gemeentepolitiek' van Jeroen van Urk.

Voor meer informatie over de aanpak in Oude IJsselstreek, zie de pagina van de gemeenteraad en de afspraken over het procesakkoord.

Bron: Raadslid.Nu, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, 10 april 2014.

Raadslid.Nu, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, staat voor een sterke en krachtige positie van gemeenteraden ten behoeve van het functioneren van de lokale democratie. Nog geen lid van de vereniging? Aanmelden kan hier!