Maak de bestuurscultuur bespreekbaar

Bespreek met elkaar regelmatig de bestuurscultuur in je gemeente. Zo krijg je een gezond samenspel tussen raadsleden en het college van burgemeester en wethouders. Door periodiek met elkaar te discussiëren over welke rol iedereen heeft en hoe er met elkaar wordt omgegaan krijgt de gemeente een goede balans tussen de krachten en zwaktes van haar bestuurscultuur.

Zo luidt het concluderende advies in een nieuw onderzoek ‘Van Alkmaar tot Zevenaar; beelden van bestuurscultuur’ dat is verschenen in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. In dit onderzoek is de bestuurscultuur in gemeenten en provincies onderzocht.

Bestuurscultuur bespreken

De bestuurscultuur is een belangrijk, maar veel omvattend begrip en laat zich vaak samenvatten als ‘zo doen we het nu eenmaal’. Echter kan het begrip ‘de bestuurscultuur’ ook de individuele rol van bepaalde personen of groepen verhullen waardoor het functioneren van een orgaan al snel tot collectief probleem wordt gemaakt. De bestuurscultuur wordt dan vaak pas besproken wanneer er sprake is van grote politieke of bestuurlijke problemen. Door tijdig met elkaar te spreken over de bestuurscultuur kunnen dergelijke problemen worden voorkomen. Bespreek daar vooral elkaars beleving van de cultuur vanuit verschillende rollen zoals raadslid, wethouder en ambtenaar en wat jullie redelijkerwijs van elkaar mogen verwachten.

Soorten bestuurscultuur

Een bestuurscultuur is wordt niet alleen bepaald door de omgangsvormen tussen raadsleden, wethouders en ambtenaren verloopt. De onderlinge cultuur is ook gevormd door de historische en culturele achtergrond en omgangsvormen van de gemeente. Zo zijn er volgens de onderzoekers vier cultuurtypen te onderscheiden.

- De gemeenschapscultuur, een pragmatische en informele cultuur die gaat om flexibiliteit en onderlinge consensus.

- De debatcultuur, een formele en gepolitiseerde cultuur waar er over zaken meer van mening wordt verschilt.

- De arenacultuur, een informele cultuur maar gepolitiseerde cultuur waar politieke en persoonlijke relaties veel door elkaar heen lopen.

- De regentencultuur, in eerder onderzoek werd deze cultuur wel benoemd. Deze cultuur is minder gepolitiseerd en is gericht op pragmatische consensus, echter is deze wel geformaliseerd met processen.

De debat- en arenacultuur komen meer voor in verstedelijkte gebieden. De gemeenschapscultuur komt vooral voor in dorpen en steden. Ook spelen maatschappelijke ontwikkelingen als versplintering en polarisatie een leidende rol bij veranderende bestuursculturen.

Hoewel de bestuurscultuur dus een veelzijdig onderwerp is, is het goed om deze tijdig te bespreken en elkaar aan te spreken op elkaars handelen. Zo kan de raad en de gemeente haar voorbeeldfunctie goed uitdragen.

Meer weten?

Wil je het onderzoek ‘Van Alkmaar tot Zevenaar; Beelden van de bestuurscultuur’ lezen? Klik dan hier

Wil je een uitgebreidere beschrijving van de vier typen bestuurscultuur? Klik dan hier

Wil je meer weten over de vier typen gemeenteraden? Klik dan hier