Meer ruimte voor raad op de begroting
Neem in de toelichting op de begroting meer sturings- en beslispunten op. Geef concreet aan hoeveel inzet van ambtenaren nodig is. Breng niet alleen tegenvallers, maar ook meevallers beter in beeld voor raadsleden. Dat kan door meer en betere tussenrapportages.
“Een duidelijke begroting is de kern van verantwoordelijk bestuur. Zorg dat de begroting niet alleen financiële informatie bevat, maar ook een helder inzicht biedt in waar de raad effectief kan sturen en beslissen”, aldus Rein-Aart van Vugt, adviseur voor accountantskantoor Deloitte tijdens een bijeenkomst voor raadsleden op 22 september in Rotterdam. Deze bijeenkomst is georganiseerd door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden in samenwerking met kennispartner Deloitte.
Utrecht
Raadsleden die willen weten hoe ze beter grip en controle en meer invloed op de begroting kunnen hebben, kunnen een voorbeeld nemen aan Utrecht. Utrecht is bezig met het integreren van beleidsstukken in de begroting. Daarin staat duidelijk waar keuzes liggen voor de raad. In aangepaste vorm kunnen ze worden opgenomen in de begroting.
Mensen
De raad dient ook beter inzicht te krijgen op de zogeheten menselijke factor die cruciaal is bij het plannen van investeringen in de bedrijfsvoering. Van Vugt: “Wat kost een project aan menskracht en is die menskracht er wel?” Dat zegt minstens net zo veel als het financiële verhaal. Wat misschien nog belangrijker is: “Ga weg bij visies en rapporten, maar ga vooral echt wat doen. Dat is ook wat veel burgers vragen.”
Ravijn
Uiteraard kwam het dreigende financiële ravijn ook aan de orde. In 2026 ontvangen gemeenten fors minder financiële middelen. Volgens Deloitte is dat ravijn minder diep dan vaak wordt gedacht. Van Vugt: “Naar verwachting ligt de uitkering in 2027 op hetzelfde niveau als in 2022, je moet het dus in perspectief plaatsen. Daarnaast willen alle partijen die deelnemen aan de verkiezingen – van Nieuw Sociaal Contract hebben we nog geen programma – extra investeren in gemeentes.”
Incidentele middelen
Verder is de kans volgens Van Vugt groot dat het Rijk ruimte schept om overgebleven incidentele middelen – waar het de laatste jaren ruimhartig mee is geweest - te gebruiken om structurele lasten mee te dekken. Iets wat vooralsnog niet kan en tot ergernis leidt bij inwoners en raadsleden die goed gevulde reservepotten zien, maar daar weinig mee kunnen doen.
Meer informatie
Meer weten over gemeentefinanciën? Bijvoorbeeld over waar het geld van de gemeentelijke begroting vandaan komt, welke gemeentelijke belastingen er zijn en hoe de planning-en-controlcyclus van de gemeente eruitziet? Kijk op onze leeromgeving bij de module Gemeentefinanciën en -belastingen en de module P&C-cyclus gemeente. Meer weten over de rol van de accountant als hulptroep van de raad, zie: Hulptroepen: hoe gebruik je als lekenbestuur de accountant, de Rekenkamer en de Nationale Ombudsman? | Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.