Meer vrouwen en migranten in raad vergroot herkenbaarheid

De herkenbaar van de gemeenteraad bij inwoners wordt groter als er meer vrouwen en raadsleden met een migrantenachtergrond in de raad zitten. “Als bijvoorbeeld jonge meisjes een vrouw campagne zien voeren, heeft dit  effect op hun politiek bewustzijn en betrokkenheid.”

Liza Mügge, universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam, benadrukt het belang van meedoen en meepraten in de gemeenteraad van iedereen. Sinds 2018 is het voor het eerst dat er meer dan 30 procent vrouwen in de gemeenteraden zitten. Nog altijd een minderheid van de totale bevolking. “We weten uit internationaal onderzoek dat politiek is ontworpen voor witte mannen. En politieke instituties zijn dat ook. Het duurt een tijd voordat iedereen zich vrij voelt”, aldus Mügge in het slotgesprek van de online Tiendaagse voor kandidaat-raadsleden, georganiseerd door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.

Ondervertegenwoordigd

Wereldwijd zijn vrouwen en ander minderheden in vrijwel alle politieke functies ondervertegenwoordigd. Ook in gemeenteraden. “Zet verschillende mensen bij elkaar en er komt meer discussie, er worden meer perspectieven meegenomen, en men komt tot een breder, afgewogen eindoordeel”, aldus Mügge, die ook directeur is van het Amsterdam Research Center for Gender and Sexuality (ARC-GS). Ze is gespecialiseerd in de vertegenwoordiging van minderheden binnen de politiek en het bestuur. Meepraten van iedereen (inclusie) en meedoen van zoveel mogelijk vertegenwoordigers uit verschillende bevolkingsgroepen en met verschillende achtergronden (diversiteit) verbeteren volgens Mügge de kwaliteit van het politieke werk.

Meer politiek bewustzijn

Verschillen zijn volgens haar ook electoraal van belang, uit oogpunt van herkenbaarheid. Ze dragen bij aan cohesie en politiek vertrouwen.  “Raadsleden staan heel dichtbij de samenleving. Ze zijn zichtbaar op het marktplein. Voor gemarginaliseerde groepen is het belangrijk dat ze zich herkennen in een volksvertegenwoordiger”, aldus Mügge. “We weten uit onderzoek dat als jonge meisjes een vrouw campagne zien voeren, ongeacht of die wint of niet, dit effect heeft op hun politiek bewustzijn en betrokkenheid. Dan herkennen ze zichzelf in de politiek en gaan ze erover praten.”

Seksisme

Vrouwen worden volgens haar in raadsvergaderingen eerder onderbroken en krijgen niet altijd voldoende spreektijd. Op seksisme moeten betrokkenen in de lokale politiek alert zijn, vindt ze. “Op  kleine opmerkingen die als grapjes zijn bedoeld of als racistisch worden ervaren.” Dat gaat volgens haar van opmerkingen over het uiterlijk en de kleding van vrouwen tot opmerkingen over Zwarte Piet. “Vaak niet slecht bedoeld, maar ze kunnen als uitsluitend ervaren worden.”

Voet van gelijkheid

Mügge benadrukt het verschil tussen de samenstelling van de gemeenteraad (diversiteit) en de mate waarin iedereen op voet van gelijkheid en met evenveel invloed mag meepraten (inclusie).. “Het is niet: je gooit er wat verschil in, je roert en dan is het inclusief. Daar moet iedereen werk voor verrichten.”   

Meer informatie

De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden publiceerde in 2021 een reeks van interviews met raadsleden over meedoen en meepraten in de raad door vrouwelijke raadsleden, raadsleden met een migrantenachtergrond en raadsleden met een LHBTIQ-achtergrond.

Tijdens de Dag voor de Raad 2021 gaf onderzoekster Zahra Runderkamp een bijdrage over het belang van diverse gemeenteraad. 

De wijze waarop het raadswerk is georganiseerd en de tijd waarop wordt vergaderd, beperkt de mogelijkheden voor vrouwen om deel te nemen aan het raadswerk, zo bleek uit onderzoek van Maria Kranendonk van de Universiteit van Amsterdam.

Diversiteit in de raad wordt vaak slechts met de mond beleden, bleek uit het onderzoek "Bekend maakt onbemind" van onderzoekster Soumia Akachar van de Vrije Universiteit, uitgevoerd in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.

Mogelijkheden om het aantal vrouwen in de raad te vergroten, zijn terug te lezen in het onderzoek van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden: "100 jaar vrouwen in de lokale politiek. Meer actieve vrouwen in de lokale politiek”.

Meer informatie

Zie ook de themapagina Diversiteit en Inclusiviteit.