’Mijn achtergrond is mijn kwaliteit’

Mo Addarrazi is een sociaaldemocraat in hart en nieren. Dat hij zich al ruim 30 jaar inzet voor de PvdA in Venlo is dan ook niet vreemd.Als trotse Limburger met Marokkaanse roots is hij wars van hokjesdenken. ‘Het eigenaarschap van diversiteit moet bij iedereen liggen, niet alleen bij de allochtone gemeenschap.’

Er zijn van die momenten dat Mo Addarrazi (50) langs de Maas loopt, en zich trots voelt. Want aan de ontwikkeling van de Maasoever, zo denkt hij dan, heeft hij toch maar mooi een bijdrage geleverd. ‘Hoe minimaal mijn invloed als raadslid misschien ook was, ik zat wel in de arena. Meebeslissen, aan de knoppen draaien, het geeft me voldoening.’
Helemaal als hij terugdenkt aan waar hij vandaan komt. Begonnen met niets, nu manager bij welzijnsorganisatie Incluzio in Venlo en raadslid voor de PvdA.

Dit interview met Mo Addarrazi maakt deel uit van een serie interviews met raadsleden over diversiteit en inclusiviteit in de gemeenteraad.

Addarrazi groeide op in het Marokkaanse Rif-gebergte. In 1985, hij was toen dertien jaar oud, reisde hij met zijn moeder en vier broers naar Nederland. Zijn vader was hen in 1964 al voorgegaan. ‘Eens in de twee jaar kwam hij naar Marokko en negen maanden later werd er dan weer een kind geboren’, lacht Addarrazi.
‘Ik dacht dan altijd: wie is die man? Eigenlijk heb ik hem pas leren kennen toen wij naar Nederland verhuisden.’

Visionair

Het gezin kwam terecht in De Knoepert, een kolossale flat in Venlo-Blerick, waar vooral migranten woonden. Verloedering, drugsproblematiek en overlast waren de thema’s die samenhingen met dit complex dat ooit gebouwd was om de woningnood op te lossen.
Addarrazi ontmoette er een paar jaar later, inmiddels werkte hij in de fabriek (‘het was of de drugswereld of de fabriek’), de man die hem inspireerde de politiek in te gaan. 

‘Met deze visionair, een linkse oudere Marokkaan die in Frankrijk had gestudeerd, en een paar Marokkaanse jongeren richtte ik op mijn achttiende een jongerenorganisatie op. We wilden een ander geluid laten horen. Ik had toen al het gevoel dat er meer mogelijk zou moeten zijn voor vrijzinnige mensen zoals ik. Vanuit de linkse hoek was er niets voor Turken en Marokkanen.’

Interessant

Verschillende politieke partijen wilden in gesprek met ‘dat interessante clubje’. Uiteindelijk werd Addarrazi lid van D66, een paar jaar later – hij was 23 - stapte hij over naar de PvdA. Hij was actief in campagnes, was een aantal jaren bestuurslid, maakte onderdeel uit van de programma- en selectiecommissie en werd in 2007 gekozen als Statenlid.
Ondertussen had hij een herstart gemaakt op school, behaalde hij een mbo- en hbo-diploma en verruilde hij zijn werk in de fabriek in voor het welzijnswerk.

Politieke ervaring

Dat hij in 2018, na een time-out als vader van twee kleine kinderen, opnieuw de politiek in zou gaan was voor hem vanzelfsprekend. Met een berg aan politieke ervaring werd Addarrazi in 2018 geïnstalleerd als raadslid.
Nee’, zegt hij vastbesloten, ‘niet omdat ik met mijn Marokkaanse roots iets wilde betekenen. Sterker, ik had mezelf afgezworen dat ik me nooit als allochtoon raadslid zou presenteren. Zo wil ik de wedstrijd niet ingaan. Het is een gegeven dat ik Mo Addarrazi heet, ik heb mijn ervaringen en kwaliteiten, waarvan mijn migratieachtergrond er een is.’

‘Hoewel’, gaat hij gedreven verder, ‘het is natuurlijk vervelend dat we het nog steeds over integratie “moeten” hebben. Ik hoop dat diversiteit vanzelfsprekend zal zijn als mijn zoon van veertien zo ver is dat hij werk gaat zoeken.
Overigens denk ik niet dat de integratie mislukt is. Kijk naar Ahmed Marcouch en Ahmed Aboutaleb. Ooit liepen ze met een ezel door de woestijn, nu zijn ze burgemeester in Arnhem en Rotterdam.’

Voor jezelf opkomen

Hij heeft niet echt hoeven wennen in de raad. ‘Eigenlijk had ik dat proces al doorgemaakt in de Provinciale Staten waar ik echt voor de leeuwen werd gegooid. In een grote fractie als de onze kreeg ik weinig steun. Provinciepolitiek is abstract, op afstand. Ik was ook naïef, dacht dat we er samen als één partij zaten, maar ik kwam er al snel achter dat een fractie een team van eenlingen is. Ook binnen een fractie gaat het over macht. Je moet elkaar af en toe wat gunnen, maar zeker ook voor jezelf opkomen. Die les heb ik meegenomen naar de raad.’

Lastig

Al blijft opkomen voor jezelf wel eens lastig, ervaart Addarrazi. Hij vertelt over het moment dat twee ondernemers met een migrantenachtergrond het plan opperden om hun winkel 24 uur per dag open te stellen. Voordat hij het besefte had de fractie het plan al van tafel geveegd.
‘Ik was het daar eigenlijk niet mee eens, maar zei niets. Waarom niet? Ik was onbewust bang, zo realiseerde ik me later, dat mijn fractiegenoten zouden zeggen dat ik alleen maar vóór had gestemd, omdat het om migranten ging. Terwijl ik het er ook mee eens was als het iemand anders was geweest. Het feit dat het om migranten ging, heeft me dus belemmerd.’

Verwachtingen

Pijnlijk vindt hij het om te constateren dat het migrant-zijn ongewild toch een rol speelt. Zoals toen zijn collega-raadsleden met een Turkse achtergrond van hem verwachtten dat hij hun motie over zorgwoningen voor allochtonen wel zou steunen. Want het gaat ook over jou, had een van hen gezegd.
‘Drie Turkse raadsleden stemden voor, ik tegen. Moet ik alleen vóór stemmen omdat het over allochtonen gaat? Het betreffende raadslid heeft toen de uitslag naar zijn achterban gestuurd, met naam en toenaam, zodat iedereen kon zien dat ik had tegengestemd.’

Trotse Limburger

Ondanks dit soort verwachtingen van collega-raadsleden, heeft hij zich nooit anders bejegend gevoeld in de raad, net zo min als in zijn eigen fractie. ‘Ik voel me een volwaardig raadslid, zelfs met de PVV’ers kan ik goed opschieten.’ Vastbesloten: ‘Kennis is macht, ik heb me laten gelden. Ik ben een echte sociaaldemocraat, ik weet waar ik het over heb en waar ik voor sta.’
Toch hoort hij af en toe een zacht, cultureel getint stemmetje in zijn achterhoofd als hij op de voorgrond wil staan: ‘Doe dat maar niet, dat ben jij niet, zegt het stemmetje. Maar ik ben het wél. Ik ben een trotse Limburger, met Marokkaanse roots. Niet andersom.’

Allochtone thema’s

Addarrazi wil zich dan ook niet alleen maar bezighouden met ‘allochtone thema’s. Vanuit zijn bevlogenheid in het sociaal domein liggen onderwerpen als armoedebestrijding en kansengelijkheid hem meer. Maar hij komt er niet altijd onderuit.
‘Vier van de vijf raadsleden met een migrantenachtergrond hebben zitting in de werkgroep ‘Inclusiviteit’ van de raad. Ik dus niet, want ik wil niet in dat hokje zitten. Waarom zouden alleen allochtonen zich bezig moeten houden met dit onderwerp? Het eigenaarschap van diversiteit moet bij iedereen liggen.
Maar’, lacht hij als een boer met kiespijn, ‘inmiddels maak ik ook deel uit van deze werkgroep, omdat onze PvdA-wethouder (die er wel in zat) zich er niet senang voelde.’

'Ik ben een trotse Limburger, met Marokkaanse roots. Niet andersom.’

Achterban

En dan zijn er nog de verwachtingen van de achterban. Hij schat in dat de helft van de 600 stemmen die hij tijdens de laatste verkiezingen binnenhaalde afkomstig was van stemmers met een migrantenachtergrond. Hij is blij dat ook andere Venlonaren op hem stemden.
‘Ik ben nogal actief en zichtbaar. In het bestuur van de voetbalclub, in het bestuur van de speeltuin, als welzijnswerker heb ik veel contacten, dus veel mensen kennen mij en weten dat ik me wil inzetten voor hen.’

Eerlijk

Maar toch, die achterban met de roots in het Rif-gebergte verwacht toch het een en ander van hem. Daar moet hij mee zien te dealen, zegt hij, net zoals zijn collega-raadsleden van Turkse komaf. ‘In Marokko gaat het er in de politiek iets anders aan toe. Kiezers stemmen op jou, maar verwachten dan wel iets terug. Dus doen politici allerlei beloftes.
Van die verwachtingen heb ik wel eens last hier. Ik ben dan eerlijk en zeg dat ik iets kan navragen, maar geen beloftes kan doen. Ik kan het niet “even” regelen, zoals ze in Marokko doen.’

Menselijke maat

De goedlachse Limburger is trots op wat hij bereikt heeft. De raad heeft ingestemd met het doorvoeren van de menselijke maat in het hele ambtelijke apparaat, waarvoor hij al jaren strijdt.
Alle regelingen worden onder het vergrootglas gelegd om te zien waar het menselijker kan. Zodat een vrouw in de bijstand niet duizenden euro’s terug moet betalen omdat ze een tas boodschappen van de buurvrouw heeft gekregen. Ook zorgde Addarrazi ervoor dat schulden bij jongeren, tot 5000 euro, worden kwijtgescholden.

Tekentafel

Hoewel hij zich niet per definitie wil bezighouden met onderwerpen die raken aan zijn afkomst, heeft diezelfde afkomst wel een meerwaarde.
‘Ik kan me inleven in mensen met een migratieachtergrond, maar ook met autochtonen in een volkswijk. Ik weet wat het betekent om daar te wonen, ik weet wat huiselijk geweld betekent, ik weet wat het is om met een groep vrienden voor een deur van een discotheek te staan en als enige weggestuurd te worden. Je kunt aan de tekentafel van alles bedenken, maar de meeste politici hebben geen idee.’

Verrijking

‘Ik ben een trotse Limburger, met Marokkaanse roots. Mijn “Marokkaniteit” is geen belemmering geweest, maar juist een verrijking. Ik kom uit een milieu waar ik niets had, waar vrouwen niets te vertellen hebben, waar democratie ver te zoeken is. Ik weet wat het is om geen vrijheden te hebben. Op die manier kijk ik naar de wereld, en dat vertel ik in de raad ook wel eens.’ Licht geëmotioneerd: ‘Ik houd van echtheid en praat vanuit mijn hart. Dat weten ze in de raad ook.’

Tips

• Verdiep je eerst in de politieke materie, zodat je weet waar je je in begeeft.
• Ga niet meteen de raad in. Ben eerst actief in de partij, er is veel te doen en je leert veel.
• Laat je gelden! Je bent raadslid met een migrantenachtergrond, níet een migrant die raadslid is.
• Je achtergrond is een verrijking, gebruik die dan ook.

Onderzoek

De gemeenteraad is geen goede afspiegeling van de samenleving dat bleek uit een verkennend onderzoek onder raadsleden uit de 31 grote gemeenten, uitgevoerd door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.
Een betere afspiegeling is nodig want een raad met meer jongeren, vrouwen en raadsleden met een niet-Nederlandse achtergrond is beter in staat de inwoners te vertegenwoordigen. Lees hier meer over het onderzoek.

Serie interviews

Dit is het vijfde interview in een reeks over diversiteit en inclusiviteit in de gemeenteraad. Eerder verschenen de interviews Politiek is niet voor mij weggelegd, dacht ik met Simion Blom, ’Ik doe er moeite voor om voor vol aangezien te worden’ met Ellen Berkers, Als vrouw zit je in een spagaat met Ceciel van Bergeijk en Ik speel de homokaart liever niet met Sjoerd Bakker.
Voor deze serie zijn raadsleden met een migratieachtergrond en vrouwelijke raadsleden door Marielle van Bussel geïnterviewd over waar ze in de raad tegenaan lopen, welke ondersteuning zij nodig hebben, wat ze hebben bereikt en hoe ze dat voor elkaar hebben gekregen.