Minister Ollongren zet in op meer vrouwelijke bestuurders

Minister Ollongren van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties streeft naar een percentage van 40-60 procent vrouwen in het openbaar bestuur. In een brief aan de Tweede Kamer beschrijft de minister de stand van zaken en wat haar plannen zijn om het streefaantal van 40 tot 60 procent te halen. Deze brief is op 3 juli in het algemeen overleg van de vaste commissie van Binnenlandse Zaken behandeld.

De huidige stand van zaken laat zien dat in 2018 het percentage vrouwen in het openbaar bestuur is gestegen naar 36%. In het onderzoek 'Vrouwen in het lokaal bestuur' van de Nederlandse Vereniging van Raadsleden komt goed naar voren dat na de herindelingsverkiezingen van november 2018 het aantal vrouwelijke raadsleden voor het eerst boven de 30% is uitgekomen. Gemeentes volgen dus de landelijke stijgende trend.

Divers en inclusief bestuur

Het gaat goed met het aantal vrouwen in het openbaar bestuur, maar minister Ollongren wil meer. In haar brief aan de Tweede Kamer beschrijft ze daarvoor maatregelen op drie fronten:

• Inclusieve selectie en selectieprocedures;

Om de positie van vrouwen in het openbaar bestuur te verbeteren, is het noodzakelijk dat in de selectie en benoeming van kandidaten voor functies in het openbaar bestuur een gender sensitieve werkwijze wordt gehanteerd. Dit gebeurt in de vorm van een meer gelijke man-vrouw verhouding in de selectiecommissies en de verplichting dat zij vrouwelijke kandidaten selecteren.

De minister geeft aan dat zij de ‘Handreiking burgemeestersbenoeming’ gaat herzien om deze adviezen daaraan toe te voegen. Daarnaast stelt ze een onderzoek in naar wat werkt en waarom om te achterhalen welke stimuleringsmaatregelen effectief zijn om meer vrouwen in het openbaar bestuur te krijgen.

• Actief uitnodigen en werven van kandidaten;

De beste manier om vrouwen actief deel te laten nemen aan het openbaar bestuur is om ze aan te moedigen om te solliciteren. Minister Ollongren stelt daarom dat zij onder andere vacatures voor het ambt van Commissaris van de Koning en burgemeester actief onder de aandacht gaat brengen bij het potentieel aan vrouwelijke kandidaten. Hiervoor spreekt netwerk van politieke partijen aan, maar ook organisaties als het Genootschap van Burgemeesters (NGB).

• Goede toerusting in het politieke ambt.

Om vrouwen te helpen hun belemmeringen weg te werken, is een goede toerusting en ondersteuning van groot belang. De minister geeft daarvoor de volgende toezegging: “Met de VNG, beroeps- en belangenverenigingen van politieke ambtsdragers, politieke partijen, griffiers en gemeentesecretarissen werk ik aan goede toerusting- inwerk en opleidingsmogelijkheden en stimuleer ik dat bestaande mogelijkheden ook daadwerkelijk benut worden.”

Algemeen overleg vaste commissie voor Binnenlandse Zaken

In het algemeen overleg van de vaste commissie voor Binnenlandse zaken van 3 juli was deze brief en het onderwerp diversiteit in het openbaar bestuur één van de agendapunten. Mevrouw Den Boer (D66) en mevrouw Özütok (GroenLinks) zijn beide zeer tevreden dat minister Ollongren aandacht geeft aan de positie van vrouwen in het openbaar bestuur en zijn blij dat de minister streeft naar een nog hoger percentage.

Wel geeft mevrouw Den Boer een kritische noot. Zo zegt zij: “Een streefcijfer is mooi, maar daarmee zijn we er nog niet. Hoe gaat ze dit onder de aandacht brengen bij alle lagen van het bestuur? En wat zijn de vervolgstappen als er weinig vooruitgang blijkt te zijn? Hoe treedt de minister op als aanjager?”

Anders gezegd, de plannen en maatregelen van de minister zijn mooi en goed dat ze deze plannen heeft, maar hoe zorgt dit er bijvoorbeeld voor dat er meer vrouwelijke raadsleden komen?

Minister Ollongren als aanjager, stimulator en facilitator

Het antwoord van de minister op deze vragen van mevrouw Den Boer bestaat uit drie kernwoorden: Aanjagen, Stimuleren en Faciliteren.

• Aanjagen;

De rol van aanjager speelt minister Ollongren in het actieve uitnodigen van kandidaten en zal ze de positie van vrouwen in het openbaar continu onder de aandacht brengen bij iedereen die daarin een rol speelt. Zo agendeert ze dit als vast agendapunt bij alle overleggen die ze heeft en zal ze ook in gesprek gaan met gemeenteraden om dit belang ook bij raadsleden onder de aandacht te brengen.

• Stimuleren;

Om meer vrouwen in het openbaar bestuur te stimuleren, ontwikkelt de minister een nieuwe trainingsmodule voor inclusieve en gender sensitieve selectie van burgemeesters. Vooral raadsleden kunnen hier hun voordeel uit halen in de samenstelling van hun vertrouwenscommissies.

• Faciliteren;

Minister Ollongren is van plan om jaarlijks een netwerkevent te organiseren waar kennis en ervaringen kunnen worden gewisseld met als doel dat vrouwen in de politiek elkaar weten te vinden en van elkaar kunnen leren. Voor vrouwelijke raadsleden is het uitermate nuttig om van elkaar te leren hoe zij belemmeringen in hun eigen gemeente hebben overwonnen.

Het werk is nog niet af

100 jaar na de invoering van het vrouwenkiesrecht is het werk nog niet af. Minister Ollongren is ervan overtuigd dat haar genoemde maatregelen gaan helpen. Wel blijft ze de voortgang en effectiviteit van haar maatregelen monitoren en een plek geven in het tweejaarlijkse Staat van het Bestuur. Als blijkt dat de maatregelen toch niet goed werken, zal ze haar beleid daarop aanpassen.

Meer info

Alle maatregelen van minister Ollongren om de positie van vrouwen in het openbaar bestuur te verbeteren, kunt u lezen in deze brief.