Ombudsman: actieve en sociale overheid voor de sociale minima
Voor het uitvoeren van zijn volksvertegenwoordigende rol kan de raad zich niet alleen baseren op wat inwoners hen vertellen maar ook op rapporten van de Ombudsman. Deze behandelt - als hulptroep van de raad - klachten van inwoners en schrijft rapporten over hoe inwoners de dienstverlening van de overheid ervaren. Dat biedt de gemeenteraad kansen om met het college in gesprek te gaan over het beleid van de overheid.
Is het sociaal minimum voor alle inwoners in de gemeente toereikend? De Nationale ombudsman heeft op de Wereldarmoededag een plan gepresenteerd en dringt aan op een meer actieve en sociale overheid. Reinier van Zutphen (sinds 2015 de nationale ombudsman): "Iedereen moet mee kunnen doen. Maar zover is het nog steeds niet. Zolang mensen in financiële problemen zitten, kunnen ze niet aan hun toekomst werken."
Grote verschillen
Volgens de ombudsman zijn er een aantal zaken die anders aangepakt moeten worden. De geplande verhogingen van het minimumloon en de uitkeringen verhelpen de problemen namelijk beperkt. Tussen de gemeenten zijn er veel verschillen, bijvoorbeeld de inkomensgrens. Verder blijkt dat burgers vaak niet op de hoogte zijn van de mogelijkheden voor financiële ondersteuning. De regels in het sociaal domein zijn ingewikkeld en de financiële administratie kost veel tijd. Door strikte inkomensgrenzen kunnen burgers snel toeslagen kwijtraken als ze iets meer gaan verdienen.
Gebrek aan geld, tijd en kennis
De ombudsman pleit voor een toereikend sociaal minimum geregeld door de Rijksoverheid. Gemeenten kunnen hun mensen, middelen en tijd dan steken in het begeleiden van burgers naar werk of onderwijs. Verder benadrukt hij dat de overheid daadkrachtig moet zijn en burgers op eigen initiatief moet opzoeken om ze te wijzen op voorzieningen waar ze recht op hebben. Of nog beter: door die automatisch toe te kennen. Verder zijn ruimere bandbreedtes nodig bij de indeling van inkomensgroepen. Zodat veranderingen of levensgebeurtenissen niet meteen leiden tot terugvorderingen, met alle financiële consequenties van dien. Tot slot wil de ombudsman dat de overheid in wetten en regels meer rekening houdt met burgers en uitgaat van een realistisch mensbeeld. "De overheid is van het beeld van een frauderende burger gegaan naar een overheid die burgers het voordeel van de twijfel geeft. Dan is er in feite niks veranderd. Dat is geen ander mensbeeld.", aldus de ombudsman.
Meer informatie
De Ombudsman, nationaal maar ook lokaal, fungeert als hulptroep van de gemeenteraad. Voor de raad en raadsleden heeft de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden in samenwerking met de Nationale Ombudsman daarom dit jaar bijeenkomsten gehouden over hoe de raad gebruik kan maken van de rapporten en de wijze waarop de ombudsman klachten van inwoners behandelt.
Klik hier voor het volledige artikel van de nationale ombudsman en klik hier voor het volledige onderzoek.
Jan Prins, specialist lokale overheden bij de Nationale Ombudsman, vertelt meer over het werk in deze video.
