'Onbekend maakt onbemind'

Als vluchteling reisde ze van Iran naar Nederland, eenmaal hier verpandde Sepideh Pouwels haar hart aan de VVD. Ondanks dat de liefde niet altijd wederzijds is, blijft ze strijden voor meer diversiteit. ‘Ik wil laten zien dat de eerste generatie vluchtelingen ook succesvol kan zijn in ons land én in de partij.’

De lockdown, de avondklok, het hamsteren, de beperkte vrijheid. Voor Sepideh Pouwels (44) is het niets nieuws. Zelf maakte ze het mee in Iran, tijdens de revolutie en de oorlog met Irak in de jaren tachtig. ‘Ik heb er nu dus niet zo veel last van’, vertelt ze in haar woning in Nieuwerkerk aan den IJssel.
‘Maar toen ik dit tijdens een raadsbijeenkomst uitsprak, vroeg men zich af of ik overdreef.’ Verbouwereerd: ‘Ik mocht geen vergelijking maken met mijn land van herkomst.’ 

Terwijl datzelfde land een grote impact heeft gehad op haar leven. In 1991 kwam ze als veertienjarige met haar moeder en zusje als vluchteling aan in Nederland. Haar vader was als marineofficier achtergebleven in Iran.
Niet veel later reisden haar moeder en zusje verder naar de Verenigde Staten, Pouwels besloot in Nederland te blijven. Als adolescent moest ze hier op eigen kracht het leven uitvinden, wat niet zonder slag of stoot verliep. 

Dit interview met Sepideh Pouwels maakt deel uit van een serie interviews met raadsleden over diversiteit en inclusiviteit in de gemeenteraad.

IJzersterk

‘Door alles wat er gebeurd is ben ik geworden wie ik nu ben’, zegt ze. ‘Ik durf dingen moeilijk uit handen te geven. Maar aan de andere kant moeten tegenslagen wel heel heftig zijn om mij om te blazen.’ Hoe klein ze met haar 1 meter 50 ook is, haar wil en doorzettingsvermogen zijn ijzersterk. Ook in de politiek, waar ze regelmatig beren op haar weg tegenkomt.

Iets bereiken

De drive om er iets van te maken heeft ze van haar moeder meegekregen. Ze herinnert zich het moment dat een vriendin van haar moeder met haar baby langskwam. Als tiener was Pouwels onder de indruk en wilde wel helpen met het verschonen van de luier.
‘Mijn moeder reageerde woest. Ze was met haar dochters naar Nederland gekomen om hen kansen te bieden. Hoe haalde ik het in mijn hoofd om me bezig te houden met luiers? Je moet iets bereiken, schreeuwde ze.’ Ze lacht. ‘Uiteindelijk ben ik maar psychologie gaan studeren.’

Veranderdrang

Haar politieke carrière begon in 2003 toen ze deelnam aan een debatavond op het stadhuis in Rotterdam. Een van de toehoorders was Ivo Opstelten, de toenmalige burgemeester. Of ze interesse had in de politiek, vroeg hij haar na afloop. Die vraag raakte haar en van het een kwam het ander. Het resulteerde jaren later in een zwangerschapsvervanging van een VVD-raadslid in stadsdeel Rotterdam-Alexander. 

Na een aantal jaren met haar gezin in Monaco gewoond en gewerkt te hebben, waar ze onder andere bestuursvoorzitter was van VVD Côte ‘d Azur, keerde ze eind 2017 terug naar Nederland. Ze wist meteen dat ze weer iets wilde betekenen in de politiek. ‘Ik hoor mensen vaak klagen, zonder actie te ondernemen. Ik had veranderdrang, wilde dat dingen anders zouden gaan en wilde daar ook de verantwoordelijkheid voor nemen.’ 

Rolmodel

Ze doelt op de cultuur binnen ‘haar’ VVD destijds. ‘Waarom zouden VVD’ers perse met een bekakt accent moeten praten, vroeg ik me af. Waarom niet met een allochtoon accent? Ik wilde een tegengeluid laten horen, evenwicht creëren en verbinden. Het vrouw-zijn speelde ook mee.
Ik vond en vind het nog steeds raar en jammer om te horen dat vrouwen en niet-westerse allochtonen relatief vaak werkzoekend zijn. Voor hen wilde ik een soort rolmodel zijn.’

Glazen plafond

Enthousiast ging ze van start toen ze in 2018 toetrad tot de VVD-fractie van Zuidplas, een fusiegemeente in Zuid-Holland met zo’n 45 duizend inwoners waar Nieuwerkerk aan den IJssel deel van uitmaakt.
Maar al snel kwam er weerstand. ‘De fractie was een gesloten clubje van vooral oudere mannen en een enkele vrouw. Ik was de eerste niet-westerse allochtoon in de fractie, en misschien zelfs in de raad.’

In het diepe

‘Ik had sterk het gevoel dat ik me als nieuwkomer gedeisd moest houden. Ik ben uitgesproken en had het idee dat dat niet gepikt werd.’ Steun was er weinig. ‘Bij een liberale partij als de VVD word je in het diepe gegooid. Dat geldt niet alleen voor mij, maar voor alle nieuwelingen.’

Niet volwaardig

Pouwels zit nu in haar derde jaar. ‘Hoewel ik met meer fractiegenoten een betere band heb gekregen, voel ik me nog steeds niet altijd volwaardig in de fractie. Als ik een idee heb, word ik vaak overruled.
Mijn inbreng wordt zo vaak herzien dat ik mezelf er niet meer in herken. Ik heb wel eens gedacht dat sommige fractiegenoten zich afvroegen waarom ik als nieuwkomer ambitie durfde te hebben? Heeft het met mijn achtergrond te maken? Of is het mijn persoonlijkheid? Of toch het glazen plafond?’

Buitenbeentje

Terwijl ze het vertelt raakt het haar, maar ondertussen is ze wél doorgegaan met waar ze mee bezig was. En nog steeds. Lukt het niet linksom, dan maar rechtsom. Haar wens om dit jaar voorgedragen te worden voor de landelijke VVD-kieslijst, ging voortijdig in rook op. Ze wil er niet veel meer over kwijt dan dat ze zich belazerd heeft gevoeld. Inmiddels is ze blij dat er een dialoog op gang is gekomen met haar fractie.

Hoewel de huidige VVD-fractie op het oog redelijk in balans is met drie vrouwen en vier mannen, is de praktijk weerbarstiger, vindt Pouwels. ‘Ik wil er niet voor spek en bonen bij zitten, ik hoef ook geen “schatje” genoemd te worden. Het gevolg is dat ik me soms een buitenbeentje voel en me harder wil bewijzen.’

‘Het is niet alleen mannen én vrouwen, autochtonen én allochtonen. Diversiteit is ook kennismaken met andere meningen, een ruimere blik, out of the box denken. Zelf leer ik er ook van door te kijken wat anderen doen en waarom.’

Grapjes

Ondertussen worden er ook regelmatig grapjes gemaakt. ‘Tijdens een bijeenkomst over de eventuele komst van asielzoekers vertelde ik dat ik ook in een asielzoekerscentrum heb gewoond. “Stel je voor”, zei iemand toen, “dat we hier met honderd Sepjes te maken krijgen.” Waarop men begon te lachen. Onder het mom van een grapje of “vrijheid van meningsuiting” moet dat blijkbaar kunnen.’

Appgroep

Ook in de gemeenteraad, met acht vrouwen - van wie Pouwels de enige is met een allochtone achtergrond - én negentien witte mannen, worden grappen niet geschuwd. Grappen waar Pouwels zich ongemakkelijk bij voelt. ‘Er schijnt zelfs een foute-mannen-appgroep te zijn, waar vooral grappen over vrouwen gemaakt worden.’ Lachend: ‘Inmiddels hebben we ook foute-vrouwen-appgroep.’

Onbemind

Ze probeert het gedrag te plaatsen en haar eigen rol niet te bagatelliseren. ‘Soms zien mensen niet in wat het effect is van hun uitspraken. Ik kan het ze nauwelijks kwalijk nemen. Als mensen zich niet aangesproken voelen en hun belevingswerelden zover uit elkaar liggen, kunnen ze de ernst en de lading van waar het om gaat niet begrijpen. Onbekend maakt onbemind?’

Netwerker

Netwerken is haar kracht, met VVD’ers in de landelijke politiek, maar ook met de pers. En dus krijgt ze het voor elkaar om aandacht te vragen voor haar ideeën via journalisten.
Wat haar vervolgens weer vragen oplevert. Want waarom weet de pers haar te vinden? Ze zucht. ‘Als mijn ideeën geen prioriteit hebben, wat dan wordt gezegd, kies ik een ander pad om er bekendheid aan te geven.’

Strijdlustig

Waarom ze actief blijft in een fractie die haar onbegrip niet onder stoelen of banken stak? ‘Ik wilde me niet afsplitsen, of aan zetelroof doen, ik wilde niet weggepest worden omdat ik anders denk. De VVD is míjn partij’, reageert ze strijdlustig.
‘Ik sta voor het liberale gedachtegoed, en dat blijft zo. En’, benadrukt ze, ‘ik wil laten zien dat het anders kan, dat ook de eerste generatie vluchtelingen succesvol kan zijn in ons land en binnen onze partij. Gelukkig gaat dat de goede kant op.’

'Ik kan en wil hier zelf iets aan bijdragen. Lijdzaam toekijken is niets voor mij.’

Effecten pandemie

Daarnaast heeft ze een achterban die ze niet in de steek wil laten. ‘Het zijn vaak mensen die voor diversiteit durven te kiezen, die felheid van vrouwen wél waarderen.’ En dan zijn er de thema’s die ze inbrengt, die zonder haar misschien niet aan bod zouden komen, denkt ze.
‘Ik heb aandacht gevraagd voor de effecten van de pandemie op kwetsbare mensen. En ik pleit voor goede opvang voor statushouders, juist omdat ik uit ervaring weet hoe belangrijk dat is, ook om te integreren. Mijn collega’s kunnen zich daar moeilijker in verplaatsen, wat misschien niet vreemd is.’

Sociaal tegengeluid

Pouwels neem vaak deel aan het maatschappelijk debat, bijvoorbeeld over de gezamenlijke opvang van vluchtelingen en arbeidsmigranten. Geïrriteerd: ‘Denk je dat een gevluchte vrouw met haar kind in een opvangcentrum naast een groep arbeidsmigranten kan verblijven? Voelt zij zich dan veilig? En krijgt ze zo een goed beeld van de Nederlandse samenleving? Kan ze op die manier goed integreren? Ik weet uit eigen ervaring dat dat lastig is.’

Dat juist zij deze onderwerpen op de agenda zet, is niet toevallig. Net zoals het feit dat de meeste mannelijke fractiegenoten op het onderwerp ‘ruimte’ zitten. ‘Zelf doe ik het sociaal domein. Ik vind het belangrijk om als liberaal een sociaal tegengeluid te laten horen.’

Ruimere blik

Want dát is ook diversiteit, zegt ze. ‘Het is niet alleen mannen én vrouwen, autochtonen én allochtonen. Diversiteit is ook kennismaken met andere meningen, een ruimere blik, out of the box denken. Zelf leer ik er ook van door te kijken wat anderen doen en waarom.’
Ze heeft een missie. ‘Iemand moet de kar trekken, iemand moet het startsein voor verandering geven. We kunnen het lang en breed hebben over onze rechten, maar we hebben ook plichten. Ik kan en wil hier zelf iets aan bijdragen. Lijdzaam toekijken is niets voor mij.’

Tips

• Ga ervoor, volg je passie.
• Zorg voor voldoende kennis, zo sta je al op voorsprong.
• Wees goed voor elkaar, neem elkaar niet de maat.
• Laat je niet wegzetten door anderen.
• Geloof in jezelf en elkaar!

Onderzoek

De gemeenteraad is geen goede afspiegeling van de samenleving dat bleek uit een verkennend onderzoek onder raadsleden uit de 31 grote gemeenten, uitgevoerd door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.
Een betere afspiegeling is nodig want een raad met meer jongeren, vrouwen en raadsleden met een niet-Nederlandse achtergrond is beter in staat de inwoners te vertegenwoordigen. Lees hier meer over het onderzoek.

Serie interviews

Dit is het zesde interview in een reeks over diversiteit en inclusiviteit in de gemeenteraad. Voor deze serie zijn raadsleden met een migratieachtergrond en vrouwelijke raadsleden door Marielle van Bussel geïnterviewd over waar ze in de raad tegenaan lopen, welke ondersteuning zij nodig hebben, wat ze hebben bereikt en hoe ze dat voor elkaar hebben gekregen. De eerder verschenen interviews vindt u hier.