Ondersteuningsteam on tour: de kracht van het gesprek

Agressie en intimidatie lijken aan de orde van de dag voor bestuurders en politici. Het Ondersteuningsteam Weerbaar Bestuur is daarom een tour gestart langs gemeenten om hen daarbij te ondersteunen. Inmiddels zijn er een kleine dertig gesprekken geweest bij gemeenten. En dat smaakt naar meer.

“We zijn ooit begonnen met de focus om een vertrouwelijke steun in de rug voor lokale bestuurders en volksvertegenwoordigers te zijn, omdat we het fenomeen agressie en intimidatie zagen toenemen”, vertelt Titus Visser, adviseur van het Ondersteuningsteam Weerbaar Bestuur. “Toch werd er maar mondjesmaat gebruik gemaakt van onze diensten. We zagen toen in dat onze toegevoegde waarde wellicht meer zat in de voorkant van het proces.”

Drietrapsraket

Daarom is het Ondersteuningsteam afgelopen zomer met een tour gestart, waarbij ze tot eind 2024 uiteindelijk tweehonderd van de 342 gemeenten wil bezoeken. Inmiddels hebben alle gemeenten in de provincies Zuid-Holland, Utrecht en Noord-Brabant een brief ontvangen met een uitnodiging voor een gesprek. De komende maanden volgen de gemeenten in de andere provincies.

De eerste gesprekken zijn al gevoerd. Het idee achter deze aanpak is een drietrapsraket, legt Visser uit. De eerste trap bestaat uit een gesprek. “Met iedere gemeente voeren we individuele gesprekken, meestal met burgemeester en griffier. Wat speelt er in de gemeente? Is er al een agressieprotocol? Werkt de gemeente al met een gedragscode? Verder geven we praktische tips. Doe bijvoorbeeld aangifte als gemeente in plaats van namens een individueel persoon. Dan laat je zien aan degene die zich schuldig maakt aan agressie dat er een collectief tegenover hem staat. De tweede trap bestaat uit het aanbod om een sessie te organiseren. We bieden aan om terug te komen om een avond te modereren voor de gemeenteraad en het college rond het thema agressie." Het Ondersteuningsteam organiseert, begeleidt en bekostigt deze bijeenkomst die helemaal is afgestemd op de behoeften en wensen van de betreffende gemeente.

"Mocht hier naderhand behoefte aan zijn, dan bieden we - als derde trap van de raket - de mogelijkheid om trainingen te organiseren. Dit kunnen zowel trainingen zijn voor de hele gemeenteraad als op het individu gericht." De eventuele kosten hiervoor zijn voor rekening van de gemeente.

De kracht van het gesprek

Hoeveel gemeenten na een eerste gesprek dan ook een avond zullen organiseren, of een training zullen aanvragen, kan Visser nog niet zeggen. Maar het initiatief valt tot nu toe in goede aarde, vertelt hij. “Het zou mooi zijn als we uiteindelijk bij de helft van de gemeenten zijn terug geweest. Momenteel hebben we al met een kleine dertig gemeenten een eerste gesprek gevoerd. Tachtig procent van deze gemeenten geeft aan dit een goed initiatief te vinden en wil graag in een later stadium met de gehele gemeenteraad een bijeenkomst organiseren. Ze onderkennen ook de urgentie ervan, meestal omdat er iets speelt in de gemeente. Of omdat ze er juist niet volledig zicht op hebben. Dat is ook al reden genoeg om een gesprek te voeren, zodat er meer een open cultuur ontstaat.”

Visser gelooft in de kracht van het gesprek. Door het gesprek onderling te voeren op zo’n avond leg je de basis neer voor verdere versterking van de weerbaarheid, gaat Visser verder. “Het gesprek is belangrijk omdat je ten eerste een setting creëert om ervaringen te delen, die eerder niet werden gedeeld. Daarom is het belangrijk om een goede sfeer neer te zetten. Ten tweede is het belangrijk dat je ook gezamenlijk verkent wat gewoon bij het werk hoort, en wat de grens overschrijdt. Bij het werk als politicus of bestuurder heb je nu eenmaal te maken met emoties. Maar wanneer nemen die een vorm aan die te ver gaat? Wanneer komt je politieke integriteit er door onder druk te staan, en durf je bijvoorbeeld niet meer vrij een standpunt in te nemen uit angst voor agressie of intimidatie? Als we dat toelaten, hakken we met een bijl in de wortel van de democratie. Er moet een gezamenlijk gevoel zijn van wat nog acceptabel is en wat niet. Het is belangrijk dat we dat met elkaar verkennen want het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid om de grens met elkaar te bewaken om zo de weerbaarheid van het bestuur en ieder lid te beschermen.“

Veelkoppig monster

Er is geen Haarlemmerolie, waarschuwt Visser. Agressie en intimidatie zijn een veelkoppig monster. Daarom is het zo belangrijk dat je als gemeente een eigen agressieprotocol hebt. “Agressie en intimidatie zijn helaas een breed maatschappelijk verschijnsel, naast de politiek en het openbaar bestuur zie je het bijvoorbeeld ook terug in de wetenschap en journalistiek. We willen de lokale politiek helpen om er zo goed mogelijk mee aan de gang te gaan. Daarom willen we vanuit het Ondersteuningsteam iedereen van harte uitnodigen de handschoen op te pakken en er werk van te maken door bijvoorbeeld een avond te organiseren voor de gemeenteraad. Voel je je als griffier of burgemeester hier echt verantwoordelijk voor, laat dat dan richting de gemeenteraad zien en pak dit op.”

Ondersteuningsteam Weerbaar Bestuur

Het Ondersteuningsteam Weerbaar Bestuur biedt burgemeesters, wethouders, raadsleden, Statenleden en gedeputeerden die geconfronteerd worden met vraagstukken rondom de eigen veiligheid (intimidatie, bedreiging, agressie en geweld) steun.

Het Ondersteuningsteam bestaat uit vertrouwenspersonen, experts en ervaringsdeskundigen en biedt een luisterend oor en persoonlijk advies.

Wanneer u te maken krijgt met agressie en intimidatie kunt u 24/7 contact opnemen met het Ondersteuningsteam Weerbaar Bestuur. Het Ondersteuningsteam is telefonisch bereikbaar op 070-3738314. U komt dan in contact met een van de vertrouwenspersonen.