Opkomst raadsverkiezingen bestand tegen invloed andere stemmingen

Opkomst raadsverkiezingen bestand tegen invloed andere stemmingen

Het opkomstpercentage bij gemeenteraadsverkiezingen is onafhankelijk van eventuele andere verkiezingen op dezelfde dag. Dat blijkt uit een analyse van het Lokaal Kiezersonderzoek 2018, dat heeft gekeken naar de invloed van het referendum over de Wet op inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) op de gemeenteraadsverkiezingen diezelfde dag.

Het opkomstpercentage uit 2018 was vergelijkbaar met eerdere gemeenteraadsverkiezingen en lag één procent hoger dan het percentage uit 2014 (resp. 54,96% en 54%). Het overgrote deel van de kiezers (96,1%) gaf aan ook te zijn gaan stemmen wanneer het Wiv referendum niet had plaatsgevonden. Slechts 3,5% van de kiezers gaf aan ‘waarschijnlijk’ of ‘zeker’ niet te zijn gaan stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen als niet gelijktijdig ook het Wiv-referendum plaatsvond.

Omgekeerd effect

Van een omgekeerd effect lijkt wel sprake te zijn: de gemeenteraadsverkiezingen hebben naar alle waarschijnlijkheid het opkomstpercentage (51,54%) voor het referendum opgestuwd. Het vorige referendum over het associatieverdrag met Oekraïne bracht in vergelijking ‘slechts’ 30,21% van het kiesgerechtigden op de been. Daarmee lijkt er sprake van een omgekeerd effect: het referendum is van beperkte invloed op de opkomst voor de gemeenteraadsverkiezingen geweest, maar de gemeenteraadsverkiezingen zijn wel in grote mate verantwoordelijk voor het hoge opkomstpercentage van het Wiv-referendum.

Ongelukkige keuze

De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden uitte in 2017 nog haar zorgen over het samenvallen van het referendum met de gemeenteraadsverkiezingen. Het effect op de opkomst gering blijkt te zijn, maar het publieke debat rondom het Wiv-referendum werd in belangrijke mate beïnvloed door thematiek die los stond van de gemeenteraadsverkiezingen. Daarom blijft het combineren van beide een ongelukkige keuze; gemeenteraadsleden verdienen het om aan de kiezer uit te leggen welk werk zij hebben verricht en welke plannen zij willen verwezenlijken.

Meer Informatie

Het rapport Lokaal Kiezersonderzoek 2018 is hier te vinden.