Raad heeft eigen gezag in eigen hand

Er zijn te veel gemeenteraden die te veel zaken op zijn beloop laten en niet zelf het initiatief nemen om te bepalen wat de raad wil. Wanneer de gemeenteraad zijn gezag wil vergroten, moet de raad zelf invulling geven aan onderwerpen als informatieplicht, bestuurscultuur, wijze van debatteren en wat voor type college de raad wenst."De raad bestaat en doet ertoe. Het wordt tijd dat de raad daar zelf invulling aangeeft en dan volgt het gezag vanzelf”.

John Bijl, directeur van het Periklesinstituut had in de tweede bijdrage in de serie bijeenkomsten over het Gezag van de Raad een duidelijke boodschap voor de raad. “De raad treedt op als politieke opdrachtgever en heeft een leidende rol in de besluitvorming.” Bijl hield de aanwezigen voor dat de raad zelfs het college niet nodig heeft, bijvoorbeeld om de begroting vast te stellen. Dat kan de raad prima zonder burgemeester en wethouders, betoogde Bijl.

Informatiepositie

Gemeenteraden klagen wel eens dat zij te veel informatie krijgen of niet alle informatie. De wettelijke afspraken zijn duidelijk: het college heeft een actieve informatieplicht. Het betekent dat wethouders de raad in zijn werkzaamheden dienen te ondersteunen.
“En dus niet andersom”, aldus Bijl. En wanneer de raad zich beklaagt over hoeveelheid en wijze van informatievoorziening, neem dan het voorbeeld van Velsen. “Maak aan het begin van de raadsperiode heldere afspraken hoe je de informatie wilt krijgen.”

Wethouders

De raad doet er ook verstandig aan om duidelijke afspraken met wethouders te maken. Bijl, die als mystery burger voor Binnenlands Bestuur vergaderingen van alle gemeenteraden bijwoonde, ziet dat in nog te veel gemeenten de benoeming van de wethouder wordt overgelaten aan de keuze van één politieke partij.
“De wethouder is er voor de hele raad. De raad zou daarom bij de benoeming van wethouders zelf een actieve rol dienen te pakken, maar te veel raden laten het gewoon gebeuren.” Door zich als raad duidelijk met de benoeming van wethouders te bemoeien, biedt het de raad ook de kans om bij de start afspraken te maken wat er van wethouders wordt verwacht. 

Terugkijken

De presentatie van John Bijl over hoe de raad het gezag van de gemeenteraad kan realiseren, is terug te kijken door hier te klikken. 

Meer informatie

- De presentatie van John Bijl, directeur van het Periklesinstituut, is onderdeel van een serie van een vijftiental bijeenkomsten over het Gezag van de Raad en over macht en tegenmacht. Deze bijeenkomsten worden georganiseerd door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, Vereniging van Griffiers en het Nederlands Genootschap van Burgemeesters in het kader van het programma Democratie in Actie. Meer informatie over de serie lezingen staat hier.
- De volgende spreker in deze reeks is prof. Klaartje Peters van de Universiteit van Maastricht. Zij spreekt op vrijdagmiddag 28 mei over de controlerende rol van de raad. Voor meer informatie en aanmelden klik hier. 
- Han Warmelink sprak eerder in de serie Gezag voor de Raad, hier is het verslag van zijn lezing Er is geen debat in de raad, alles ligt vast.