Raad in Beraad: in gesprek over veranderende raadspraktijk

DEN HAAG – De rol van de gemeenteraad verandert. Na de nieuwe taken voor zorg, jeugd en participatie krijgt de gemeente ook te maken met de nieuwe wettelijke spelregels voor het inrichten van de omgeving van dorp en stad. De gemeenteraad dient meer met de inwoners samen vorm te geven aan hoe taken worden uitgevoerd. In de gespreksserie Raad in Beraad kan de raad ontdekken hoe de nieuwe raadspraktijk er uit ziet.

De gemeenteraden van Hillegom en Venlo volgden een Raad in Beraad bijeenkomst. Elma Hulspas-Jordaan, griffier van Hillegom en Geert van Soest, griffier van Venlo, vertellen over hoe de raadsleden in hun gemeenteraad de veranderingen ervaart.

Wat was de aanleiding voor het bijwonen van Raad in Beraad?

Hulspas-Jordaan: “Ik merk dat de raadsleden erg zoekend zijn naar hun rol. Het is goed om even wat afstand te kunnen nemen van de waan van de dag. En echt met elkaar kritisch te kunnen kijken naar hoe we bezig zijn en wat we daar eventueel aan kunnen verbeteren. De thema’s voor de bijeenkomst werden vooraf geïnventariseerd bij de raadsleden en hieruit bleek veel interesse in de transformatieagenda voor de Wmo en de Omgevingswet, dus daarmee gingen we aan de slag in Raad in Beraad.”

Van Soest: “Wij hebben met ongeveer de helft van de raad, relevante ambtenaren en griffiemedewerkers een bijeenkomst van Raad in Beraad gevolgd die in het teken stond van de Omgevingswet. We hadden al aandacht besteed aan de inhoud van de wet, maar nog niet aan wat het betekent voor de raad. Dus toen we de kans kregen om een rolgerichte workshop voor de raad te houden hebben we die gegrepen.”

Wat verwachtten jullie uit de bijeenkomst te halen?

Van Soest: “We zochten naar een manier om de bedoeling van de Omgevingswet tussen de oren te krijgen bij de raadsleden. En dan niet de inhoudelijke dingen zoals wanneer moet welke vergunning waarvoor worden afgegeven, maar wat betekent deze wet voor mijn beslisruimte en handelingsmogelijkheden als raadslid.”

Hulspas-Jordaan: “Wat wij specifiek zochten voor de raad was een beetje afstand van de waan van de dag om te kunnen nadenken over de eigen rol. Deze bijeenkomst bood de uitnodiging om stil te staan bij de aanpak én de rol van de raad.”

Wat heeft Raad in Beraad de raad opgeleverd?

Hulspas-Jordaan: “De Raad in Beraad bijeenkomst heeft hier echt effect gehad. Naast een boeiende avond waarbij actief werd deelgenomen aan het gesprek, heeft het absoluut een blikverruiming in gang gezet. De raadsleden staan bij het bespreken van de Lange Termijn Agenda tegenwoordig meer stil bij burgerparticipatie en vooral bij hun eigen rol daarin. Waar ze soms tegenaan lopen is dat het college al iets heeft uitgezet, terwijl de raad dan pas iets wil beslissen als ze weten wat er uit de burgerparticipatie is gekomen. Ze zijn nu echt bezig met zoeken naar hun positie.

Bovendien heeft de raad nu een beter beeld bij de Omgevingswet, bij wat ons te wachten staat en welke kansen er liggen. Het bespreken van de Omgevingswet tijdens de Raad in Beraad bijeenkomst was namelijk best confronterend, omdat toen bleek dat we daar nog niet goed over nagedacht hadden. Sindsdien hebben we een aanvullende bijeenkomst georganiseerd om aandacht te besteden aan het kiezen van onze rol als het gaat om de Omgevingswet.”

Van Soest: “Die avond is bij ons in Venlo een sense of urgency ontstaan. Nu is er een werkgroep opgezet vanuit de raad waarin intensief wordt gesproken over de speelruimte die er is voor de raadsleden. De werkgroep buigt zich over criteria voor participatie en draagvlakmeting. We houden ons bezig met vragen zoals ‘willen we het denkproces dichttimmeren of juist niet?’ en daarnaast zoomen we in op de rol van raadslid. De basis is gelegd voor het gesprek over de wijze waarop we de Omgevingswet in Venlo vorm willen geven!”

Wat wil je andere gemeenten meegeven?

Van Soest: “Dat de democratie zoals wij die kennen wordt aangevuld met nieuwe instrumenten en mogelijkheden is natuurlijk heel goed, want dat biedt meer kansen om de bevolking te betrekken. Door veranderingen in de wet heeft de raad in bijvoorbeeld de Omgevingswet andere bevoegdheden dan in de huidige Wet Ruimtelijke Ordening. Dit heeft echt wel consequenties voor de rol van de raad en de opstelling van de raadsleden. Mijn advies aan collega’s zou zijn om niet te verzuipen in het abstracte fenomeen ‘participatie democratie’, maar om hieraan praktisch vorm te geven via zoiets concreets als de Omgevingswet. Ga gewoon aan de slag en dan kom je vanzelf tot inzicht. Het doorlopen van de stappen die je moet doorlopen werkt voor veel raadsleden beter dan je verliezen in theoretische beschouwingen.”

Hulspas-Jordaan: “Je hoopt je raad op een iets hoger plan te brengen en ik denk dat we met Raad in Beraad zeker een aanzet hebben gegeven. Ik zou andere gemeenten zeker aanraden om op deze manier aandacht te geven aan bestuurlijke en maatschappelijke veranderingen en de rol van de raad daarbinnen.”

Interesse in een Raad in Beraad bijeenkomst?

De Raad in Beraad-bijeenkomsten worden georganiseerd door het ministerie van Binnenlandse Zaken in samenwerking met Vereniging van Griffiers, Vereniging van Nederlandse Gemeenten en Raadslid.Nu. Voor meer informatie klik hier.

In de Raad in Beraad flyer lees je ook meer over het aanbod van bijeenkomsten over de raadspraktijk.

Bron: Raadslid.Nu, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, 5 juli 2017

Social media: Raadslid.Nu is ook te volgen op Twitter (@RaadslidNu), Facebook en Linkedin.

Raadslid.Nu is de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en staat voor een sterke en krachtige positie van gemeenteraden ten behoeve van het functioneren van de lokale democratie.

Wist u dat sinds de wijziging van het rechtspositiebesluit voor raads- en commissieleden, de gemeente de contributie van de beroepsvereniging vergoedt, waarvan een raadslid in verband met de uitoefening van zijn functie lid is.  

Nog geen lid van de vereniging? Een collectief lidmaatschap kost maar 45 euro per persoon en commissieleden en fractieondersteuners vallen, wanneer zij ook aangemeld zijn, binnen een collectief lidmaatschap. Het individueel lidmaatschap kost 80 euro. Aanmelden kan hier!