Raad met meer fracties dient op zijn werk- en vergaderwijze te letten
VOEREN/DEN HAAG – Wanneer je als gemeenteraad niet anders gaat werken, gaat de tijdsbesteding van raadsleden met een kwart omhoog. Deze waarschuwing gaf Judith Goossens, raadsgriffier in Maastricht, tijdens de deelsessie in Voeren over fragmentatie in de gemeenteraad tijdens het VNG Jaarcongres in Maastricht.
De gemeenteraad in Maastricht telt sinds de raadsverkiezingen van 21 maart dertien fracties. Het betekent dat er meer ruimte nodig is voor alle fracties in het stadhuis, maar ook dat bij een ongewijzigd vergadermodel de tijdsbesteding fors zal toenemen. Een raadslid uit Gorinchem pleitte er daarom tijdens de deelsessie voor dat raadsleden aan zelfreflectie doen en er voor waken dat ze allemaal dezelfde tekst gaan herhalen.
Fragmentatie als kans
Een gefragmenteerde raad – met meer fracties dus – biedt volop kansen, zo betoogde Martin Schulz van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur. Dat de Overijsselse commissaris van de Koning Boele Staal fragmentatie beoordeelt als het vergroten van de onbestuurbaarheid van gemeenten, werd door Schulz tegengesproken. Het perspectief van Staal is een bestuurlijk perspectief en gaat voorbij aan de democratische betekenis van fragmentatie. Voorbeelden van gemeenten die in de afgelopen raadsperiode te maken hebben gehad met een groei van het aantal fracties laten zien dat fragmentatie volop kansen biedt juist om democratie meer ruimte te geven. “Democratie gaat er uiteindelijk om hoe de raadsmeerderheid omgaat met de raadsminderheid”, aldus Schulz die samen met Paul Frissen een bundel schreef over de kansen bij fragmentatie, zie: Versplintering van de gemeenteraad kans voor vernieuwing.
Oplossingen
Ruim zestig burgemeesters, wethouders, griffiers en raadsleden namen deel aan de deelsessie in de Belgische gemeente Voeren. Zij kwamen onder leiding van dagvoorzitter Frans Bastiaens, voormalig raadslid in Maastricht, tot een groot aantal tips en adviezen hoe de raad en het college om kunnen gaan met fragmentatie in de raad: stel de inhoud centraal en kijk samen waar het maatschappelijke rendement te halen valt, ga als raadsleden elkaar niet herhalen en hou zo de vergadertijd kort, vergroot de ondersteuning voor elk raadslid, maak samen een raadsprogramma, voer ieder jaar in de raad de discussie wat de belangrijkste vijf punten zijn die aangepakt moeten worden, vermijd dat je terugvalt in de blokvorming van coalitie versus oppositie, beperk je tot een hoofdlijnenakkoord om zo fragmentatie de ruimte te geven.
Een enkeling bepleitte een structurele ingreep door het verhogen van de kiesdrempel. De gastheer van de deelsessie, burgemeester Boers van Voeren, had ook een oplossing: alle partijen in het college, zoals in Voeren waar het college zowel wethouders van de meerderheid in de raad heeft als een wethouder namens de minderheid van de raad.
