Raad moet gaan voor allerbeste griffier
Gemeenteraden moeten de allerbeste griffier willen hebben. Want als raden de beste ambtenaar als griffier hebben kan hij of zij het beste de belangen van de raad in de lokale driehoek met burgemeester en gemeentesecretaris vertegenwoordigen. “In de driehoek is gelijkwaardigheid van partijen nodig. Daarom hoort de inschaling van de griffier op hetzelfde niveau te liggen als de gemeentesecretaris”.
Douwe Jan Elzinga, emeritus hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit Groningen, zegt dit in een vraaggesprek in “Goede Raad, magazine lokale politiek #1”. Gelijkwaardigheid in de lokale driehoek is volgens Elzinga nodig omdat hele grote, groepen nieuwe ambtenaren nauwelijks beseffen wat de rol en betekenis van de gemeenteraad, het hoogste bestuursorgaan in de gemeente, is. “De positie en betekenis van de gemeenteraad in de lokale driehoek moet breed gedragen zijn. Wist je dat er nieuwe contingenten van ambtenaren zijn die zich afvragen waarvoor die gemeenteraad daar eigenlijk zit.”
Macht van het rijk
De oorzaak van het afnemende besef onder (nieuwe) ambtenaren van wat rol en positie van de raad is, is volgens Elzinga de drang van het Rijk om alles zelf te willen bepalen en gemeenten te beschouwen als filialen van het Rijk. “Gemeenten zijn bedoeld als lokale, autonome, politieke bestuursorganen, die in vrijheid beleid maken en vrij over hun eigen middelen kunnen beschikken. Maar de werkelijkheid is: de gemeente is een filiaal van de Rijksoverheid. Het Rijk ziet de gemeenten als uitvoerders. Dat is heel problematisch, want wat zie je: Raadsleden denken dat ze in het verkeerde toneelstuk zitten. Ze willen lokale problemen oplossen, maar uiteindelijk trekt niet de raad aan de touwtjes maar de Rijksoverheid en de wetgever.”
Vakdepartementen
Een groot probleem is dat de vakdepartementen in Den Haag geen oog hebben voor de positie van de gemeenteraad, stelt Elzinga. “In Den Haag denkt men aan ambtenaren en colleges, maar niet aan gemeenteraden. Die dimensie is niet van betekenis bij de vakdepartementen. Die werken liever in de regio, en hebben meer oog voor regionaal bestuur. Omdat daar geen politici lopen, alleen maar vakbestuurders.” Volgens Elzinga is het daarom nodig dat de minister van BZK vetorecht krijgt op alle wetgeving van de vakdepartementen. Volgens Elzinga dienen hierover in de kabinetsformatie afspraken te worden gemaakt.
Gelijkwaardige griffier
De gelijkwaardige positie van de griffier in de lokale driehoek wordt door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden bepleit. De vereniging voert daarvoor samen met de Vereniging van Griffiers een lobby in Den Haag op basis van een strategisch document dat in 2020 is opgesteld. Doel daarvan is om te komen tot één profiel voor de griffier, die op voet van gelijkwaardigheid wordt ingeschaald.
Werkgeversfunctie
De werkgeversfunctie van de raad en daarmee de vraag wat voor raad wil je zijn en hoe voer je de werkgeversfunctie voor de griffie uit is een van de 9 thema’s die de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden heeft geformuleerd om de rol en positie van de raad te versterken. Meer informatie over de 9 thema's waarmee de raad het verschil kan maken en meer informatie over de werkgeversfunctie.
