Raad moet scherper zijn op geheimhouding
De gemeenteraad moet er scherper op letten dat niet te veel stukken aan de raad voorzien worden van het stempel geheimhouding. Er worden namelijk meer stukken geheim verklaard dan nodig, concludeert de Rekenkamer van Amsterdam.
De Amsterdamse Rekenkamer vindt zelfs dat er wat de geheimhouding van raadsstukken betreft weinig is verbeterd in de afgelopen jaren. In 2014 deed de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden met Reporter Radio onderzoek naar de geheimhouding van raadsstukken.
In Amsterdam zijn zes jaar later zelfs meer stukken geheim dan voorheen. De houding van de Amsterdamse raad mag daarom, volgens directeur van de Amsterdamse rekenkamer Jan de Ridder in het programma Reporter Radio van afgelopen zondag, een tandje scherper.
Algemene geheimhouding
De Amsterdamse Rekenkamer directeur denkt dat de problemen over geheimhouding niet alleen in de hoofdstad spelen: ‘We hebben signalen dat er op andere plekken in het land op dit punt problemen zijn. Dat geheimhouding oplegging vaak heel ruw gebeurt, en niet selectief op specifieke onderdelen van stukken,’ aldus De Ridder in Reporter Radio van zondagavond. Zo worden hele stukken geheim verklaard, terwijl ook delen van het stuk geheim verklaard zouden kunnen worden.
Experts buitenspel
Door de geheimhouding wordt raadsleden de kans ontnomen om in ingewikkelde dossiers experts te raadplegen, want experts behoren niet tot de kring van mensen die het geheim mogen delen.
Omdat dat zes jaar geleden ook de conclusie van het onderzoek was, zou het volgens Jan de Ridder goed zijn als er nog eens nagedacht wordt over de systematiek van de wetgeving op dit punt. Want raadsleden moeten het nu alleen uitzoeken.
Heroverweging
De Ridder pleit voor een verplichte heroverweging van de geheimhouding. ‘Dit is vooral belangrijk voor de stukken die voor onbepaalde tijd geheim zijn verklaard.’ In Amsterdam is daarvan een flinke stijging omdat zo’n 60 procent van de geheime stukken blijven 75 jaar geheim. De Ridder pleit er voor dat er bijvoorbeeld jaarlijks gekeken wordt naar de lijst van geheime stukken.
Herkenbaar
Hans Egtberts, raadslid in Duiven en bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, zegt daarover in de uitzending: ‘Het is een prima suggestie om, los van de normale beoordeling, periodiek alle geheime stukken eens tegen het licht te houden met de vraag of alle geheimhouding nog noodzakelijk en zinvol is.’ Egtberts verwacht dat ieder gemeenteraadslid de conclusies uit het Amsterdamse rapport zal herkennen.
Wetsvoorstel
In het wetvoorstel bevordering bestuurlijke integriteit van minister Ollongren wordt voorgesteld de bekrachtiging van de geheimhouding door de raad te schrappen. Een raadslid zou volgens het wetvoorstel de geheimhouding kunnen laten opheffen met een initiatiefvoorstel dat door de raad moet worden aangenomen.
De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden pleitte eerder voor handhaving van de bekrachiging. Bekrachtiging van geheimhouding door de raad past bij de positie van hoogste bestuursorgaan.
Volgens Egtberts kan een raadslid in het wetvoorstel van minister Ollongren weinig totdat de geheimhouding is opgeheven en daarvoor heb je een meerderheid van de raad nodig. ‘Tot die tijd kan je er geen verantwoording over afleggen.’ Omdat dit een extra stap is verwacht Egtberts dat er hierdoor meer stukken geheim zullen blijven.
Meer informatie
Luister de uitzending van Reporter Radio terurg (15 minuten)
Onderzoek Geheimhouding van de Amsterdamse Rekenkamer (22 oktober 2020)