Raad oefent in loslaten met Havenlab Heemstede

DEN HAAG – De bewoners in de rol van de raad, maar binnen de randvoorwaarden van de raad. Op deze manier experimenteert de gemeente Heemstede met een vorm van burgerparticipatie – het Havenlab. “Je boort bewonerskracht aan die anders onbenut blijft”, zegt het ene raadslid. “Het loslaten vanuit de raad was lastig”, vertelt het andere raadslid.

In 2014 vroeg de gemeente Heemstede via een website haar inwoners om suggesties te geven voor de herinrichting van de haven. Hierop volgden een groot aantal reacties, en enorm enthousiasme vanuit de belanghebbenden. In plaats van een visie uit te tekenen, besloot de gemeente het project volledig uit handen te geven. Een team van 14 inwoners uit Heemstede werd samengesteld, en nam deels de rol van de raad over – ze ontwikkelde een plan voor de herinrichting. Project Havenlab was geboren.

Ondersteunen en meedenken

De raad is in dit project de opdrachtgever, terwijl het Havenlab de rol van de raad overneemt. “Het Havenlab was een tijdelijke buurt-gemeenteraad met een specifieke opdracht en bevoegdheden”, zo omschrijft Harry van Zon het project. Een raadswerkgroep, bestaande uit zes raadsleden, is de directe afgevaardigde van de raad. Op deze manier is er voor het Havenlab een vaste gesprekspartner, en blijft ook de raad goed geïnformeerd over het proces. De taak van de raadswerkgroep is die van procesbewaker, die zich onthoudt van het bepalen van de inhoud. “De raad moet niet controleren en ter verantwoording roepen, maar juist ondersteunen en meedenken”, aldus Irma Hesp, de griffier van Heemstede. Vooraf heeft de raad een intentieverklaring afgelegd. Hierin geeft hij aan open te staan voor deze samenwerking met de inwoners, en hierbij te accepteren dat dit een leerproces zal zijn voor alle partijen. De raad faciliteert het Havenlab door het team maandelijks een vergaderruimte te bieden, alsmede ambtelijke ondersteuning waar nodig, en vervult zo een ondersteunende rol in het proces.

Lessen

De ervaringen waren positief binnen de raad. Zo geeft Johan Maas, voorzitter van de raadswerkgroep, aan: “Je boort hiermee veel eigen bewonerskracht aan, die anders in de gemeente onbenut blijft”. Ook de samenwerking en verbinding tussen de ambtenaren, de bewonersgroep en de raadswerkgroep bleek goed te werken. Natuurlijk waren er ook aspecten waarvan de raad kon leren. Het loslaten vanuit de raad bleek een lastig aspect in het proces. Ook blijkt het belangrijk “van te voren, naast spelregels, zo duidelijk als maar mogelijk is de feitelijke randvoorwaarden vast te stellen waarbinnen het participatietraject zich dient te bewegen”, schrijft Harry van Zon, lid van de raadswerkgroep. Door het opstellen van duidelijke voorwaarden, goede ambtelijke ondersteuning en overleg in goede sferen met de betrokken partijen, kon het Havenlab een succes worden.

Een geaccepteerd plan

Inmiddels is er vanuit het Havenlab een plan gekomen, dat gedeeld is met alle inwoners van Heemstede. Voorafgaand aan dit ontwerp, zijn er meerdere informatiebijeenkomsten geweest, waarin het plan besproken werd met de raad, omwonenden en andere geïnteresseerden. “Het plan is positief ontvangen, en in de raad bediscussieerd, en her en der door het college van advies voorzien”, aldus Johan Maas. Uit het plan is een besluit gevormd, wat gefinancierd is, en wat nu verder uitgewerkt zal worden. Deze uitwerkingsfase neemt de gemeente weer over van het Havenlab, al “wordt nog bekeken welke rol het Havenlab kan vervullen”.

Faciliteren

Een belangrijke rol voor de raad ligt in het faciliteren van de burgers, dat blijkt ook “Raadslid & Burgerkracht”. Daarnaast zijn rollen als kaderstellen, controleren en verbinden van belang. In dit onderzoek worden tips gegeven om deze rollen te versterken.

Bron: Raadslid.Nu, 21 september 2017.  

Dit is de tweede aflevering in een serie van berichten over hoe raadsleden initiatieven vanuit de samenleving kunnen bevorderen en faciliteren. 

Social media: Raadslid.Nu is ook te volgen op Twitter (@RaadslidNu), Facebook en Linkedin.

Raadslid.Nu is de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en staat voor een sterke en krachtige positie van gemeenteraden ten behoeve van het functioneren van de lokale democratie.

Wist u dat sinds de wijziging van het rechtspositiebesluit voor raads- en commissieleden, de gemeente de contributie van de beroepsvereniging vergoedt, waarvan een raadslid in verband met de uitoefening van zijn functie lid is.  

Nog geen lid van de vereniging? Een collectief lidmaatschap kost maar 45 euro per persoon en commissieleden en fractieondersteuners vallen, wanneer zij ook aangemeld zijn, binnen een collectief lidmaatschap. Het individueel lidmaatschap kost 80 euro. Aanmelden kan hier!