Raad onder de loep in aanloop naar de Omgevingswet
De Omgevingswet is uitgesteld tot 2021, maar daarmee zijn de problemen nog niet weg, zeker niet voor de gemeenteraden die hierover moeten beslissen. ‘Qua impact is de transitie misschien wel vergelijkbaar met de decentralisaties in het sociale domein’, aldus Daniëlle van Dongen, secretaris van de rekenkamer van Tilburg.
In Noord-Brabant doen rekenkamers van vijf van de zes grootste gemeenten gezamenlijk onderzoek naar de betekenis van de invoering van de Omgevingswet. De rekenkamers van Eindhoven, Tilburg, Breda, Den Bosch en Oss focussen bij dit het onderzoek naar de Omgevingswet op de rol die de raad heeft in de transitie. Aanleiding voor dit onderzoek vormen de grote verschillen die tussen gemeenten ontstonden bij de vorige grote decentralisatie, die in het sociale domein.
Rekenkamers aan zet
Daarom zijn rekenkamers nu eerder aan zet: er wordt meer onderzoek ‘aan de voorkant’ verricht. ‘Achteraf kun je wel met concretere aanbevelingen komen, maar dan is het leed al geschied’, meldt Van Dongen. Die les werd getrokken nadat in hetzelfde samenwerkingsverband van Brabantse rekenkamers onderzoek werd gedaan naar de decentralisaties in het sociale domein.
Raad weet zich geen raad
‘We merken dat raden erbij staan te kijken en lang niet altijd weten wat hen precies overkomt’ vervolgt Van Dongen in Binnenlands Bestuur (zie afbeelding). ‘Ze zoeken naar hun rolinvulling en we hopen daar nu bij te helpen’. Dat raden bij de invulling van hun rol afhankelijk zijn van derden blijkt uit een onderzoek uit 2013. Toen kwam naar voren dat raden vaak de regie verliezen omdat ze actief achter informatie aan moeten gaan die niet vanzelf vanuit het ambtelijk apparaat werd geleverd.
Rekenkamertool
Tussen gemeenten bestaan grote verschillen in de mate waarin gebruik wordt gemaakt van de rekenkamer of een rekenkamercommissie. In 2014 heeft de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden een rekenkamertool ontwikkeld voor raadsleden om meer en beter gebruik te maken van de gemeentelijke rekenkamer.