‘Raad opkomen voor eigen rol in burgemeestersprocedure’

Raadsleden in een vertrouwenscommissie maken hun rol soms te klein. “Je mag stevig zijn in wat je vraagt van een burgemeester. Het gaat ook om de toekomst van jouw gemeente”, zegt Sabine van Zuydam, auteur van “Burgemeester ben je. En je kunt het ook worden”, in een vraaggesprek met Binnenlands Bestuur over haar boek dat uitleg geeft en anekdotes beschrijft over de benoeming van burgemeesters.

De gemeenteraad moet zich volgens Van Zuydam realiseren hoe belangrijk zijn eigen rol is. Zij ziet dat gemeenteraden dat wel meer doen, want het wordt minder vanzelfsprekend dat een burgemeester eerst raadslid of wethouder is geweest. Bovendien worden er steeds meer partijlozen kandidaten voorgedragen. In de eerste helft van dit jaar bijvoorbeeld zijn er zes partijloze burgemeesters benoemd.

Vijand

Sinds 2002 is de benoeming van een burgemeester feitelijk een keuze van de gemeenteraad, die bepaalt wie op gesprek komt en wie voorgedragen wordt voor benoeming door de Kroon. Sinds 2002 is elke door een raad voorgedragen gewenste burgemeester ook benoemd. De politieke kleur van de burgemeester blijkt daarbij steeds minder van belang te zijn, ook omdat raadsleden sindsdien vaker voor de beste kandidaat kiezen en dus niet per se kiezen voor een kandidaat van hun politieke kleur. De rol van de commissaris van de Koning beperkt zich tot de ontvangst van de sollicitatiebrieven en een eerste selectie, maar de gemeenteraad heeft altijd het recht om daarvan af te wijken en een eigen selectie te maken. Volgens Van Zuydam verdient het desondanks aanbeveling om als vertrouwenscommissie uit de raad goed samen te werken met de commissaris. “Zie die niet als vijand die een eigen voorkeurskandidaat heeft, maar als goede bron”.

Schaap

Gemeenteraden doen er ook verstandig aan niet te zoeken naar een kandidaat die aan alle eisen voldoet, het beroemde schaap met de vijf poten. “Ook al moet een burgemeester van veel markten thuis zijn vanwege het palet aan taken en de omvang daarvan, toch adviseer ik te prioriteren in wat echt belangrijk is. Niemand is overal even goed in. De gewenste sterke punten moeten in de profielschets terugkomen. Eigenschappen als stressbestendigheid, onafhankelijkheid en snel kunnen schakelen zijn basiscondities”, aldus Van Zuydam in Binnenlands Bestuur.

Meer informatie

Het gehele interview met Van Zuydam in Binnenlands Bestuur is hier te lezen. 

Wie als raadslid wil weten wat de bevoegdheden van de raad zijn in een burgemeestersprocedure kijk hier naar de Goede Raad-video en de bijbehorende handreiking. 

Voor uitgebreide informatie over de rechten van de raad bij het benoemen van de burgemeester en uitgebreide handreikingen, zie ook: boegbeeld - wat voor voorzitter wil je als raad en welke rol heeft de vicevoorzitter.