Raadsleden luisteren naar inwoners

Raadsleden laten zich meer dan ooit leiden door wat er in hun gemeente speelt en de stem van inwoners. Vanuit inwonersperspectief is er geen sprake van verval van lokale democratie en zijn inwoners niet negatiever gaan oordelen over lokale democratie.

Dit blijkt uit hoofdstuk 3 over “De staat van de lokale democratie in de ogen van de inwoners”, geschreven door de wetenschappers Giedo Jansen en Hans Vollaard, in het Landelijk Kiezersonderzoek (LKO) 2022. De schrijvers stellen vast dat al lange tijd een fors aandeel van de inwoners tevreden is met het gemeentebestuur. Dit is in het licht van de grotere verantwoordelijkheden die gemeentebesturen hebben gekregen, volgens Jansen en Vollaard een positief teken.

Opkomst

De opkomst van inwoners bij raadsverkiezingen moet volgens Jansen en Vollaard niet worden beschouwd als de beste graadmeter over hoe de lokale democratie er voor staat. “Opkomst zegt al met al nog niet zoveel over de staat van de lokale democratie.”

Bekommeren

Belangrijk is ook te kijken hoe de lokale democratie reageert op wensen van inwoners. Positief is dat gemeenteraadsleden zich steeds meer bekommeren om de mening van inwoners, zo blijkt uit dit deel van het LKO 2022. Dit is volgens Jansen en Vollaard een positief uitgangspunt aangezien in 2022 er nog nooit zo weinig inwoners vonden dat raadsleden zich niks aantrokken van de mening van mensen, namelijk 19%. Inwoners oordelen veel negatiever over Kamerleden: volgens 41 procent van de inwoners trekt de Kamer zich niets aan van de mening van inwoners.

Zelf actief

Dat de lokale politiek en de gemeenteraad er positief op staan bij inwoners blijkt ook uit de reactie van inwoners op de vraag of zij een actieve rol in de lokale democratie willen vervullen. In 2022 was 23 procent van de inwoners van mening dat zij een actieve rol zouden willen vervullen. Vier jaar eerder, in 2018, was dat slechts dertien procent. “Politiek zelfvertrouwen blijkt dus andermaal niet aan het afnemen”, aldus de schrijver.

Waarschuwing tegen zelfgenoegzaamheid

De gemeenteraad is, zo blijkt uit het onderzoek, tamelijk onbekend bij inwoners. Desondanks is er geen sprake van dat de groep inwoners groeit die negatief oordelen over de lokale democratie. Jansen en Vollaard waarschuwen dat dit geen geruststellende gedachte mag zijn: “Juist bij gebrek aan interesse en kennis kunnen inwoners niet altijd bewust zijn van wezenlijke knelpunten in de lokale democratie. Dat onderstreept de verantwoordelijkheid van de vertegenwoordigers van inwoners, zoals gemeenteraadsleden, om er namens hen voor te zorgen dat lokale democratie zo goed mogelijk werkt. En dat onderstreept de verantwoordelijkheid van de nationale overheid, die als systeemverantwoordelijke (volks)vertegenwoordigers in staat moet stellen om gemeentebesturen democratisch te laten functioneren.”

Burgemeester

Hét gezicht van het gemeentebestuur is de burgemeester, zo blijkt uit het LKO-onderzoek. De helft van de inwoners kan de naam van de burgemeester correct noemen. Maar vooral onder jongeren onder de 24 jaar is de burgemeester een grote onbekende.

Meer informatie

Het Lokaal Kiezersonderzoek 2022 is hier te vinden.

De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden vindt het belangrijk dat de raad gezag heeft. Daarvoor is het belangrijk dat de raad door iedereen, jong, vrouw en migrant, ook als raad wordt gezien. Klik hier voor meer informatie wat er nodig om de raad en het raadslidmaatschap aantrekkelijker te maken voor grotere groepen inwoners.

Dit is het vierde en laatste bericht over de uitkomsten van het Lokaal Kiezersonderzoek 2022.

Eerdere afleveringen waren

Bijna de helft inwoners tevreden over raadsleden, klik hier

Een zesde deel van inwoners wil raadslid worden, klik hier

Merendeel burgers hecht waard aan politieke inspraak, klik hier